دیوارچینی یکی از مباحث به ظاهر ساده در تکمیل یک ساختمان است. تجارب زلزله‌های پیش‌آمده در داخل و خارج کشور نشان می دهد که بیشتر آسیب‌ها و خسارات، ناشی از تخریب عوامل غیرسازه‌ای مثل دیوارهای جداکننده، دیوارهای بنایی، وسایل موجود و به نوعی کلیه چیزهایی که نقش باربری ندارند، بوده است.

در بسیاری از موارد دیده شده که بعد از یک زلزله، سازه آسیب جدی ندیده ولی تمامی دیوارهای داخلی تخریب شده‌اند. در بسیاری از موارد حتی این ساختمان‌ها نوساز بوده‌اند ولی به دلیل آن‌که در دیوارچینی آن‌ها ضوابط و دستورالعمل‌های اجرایی رعایت نشده آسیب‌های جدی دیده‌اند.

دیوارچینی شاید برای بسیاری از افراد اجرای ساده‌ای داشته باشد اما در صورتی که در اجرای آن دقت لازم انجام نگیرد، هزینه‌های ساخت را برای مجری افزایش می‌دهد. به عنوان مثال اگر در یک ساختمان دیوار خارجی شاقول نبوده (به میزانی که پایداری دیوار به خطر نیفتد) حتی به فرض اینکه در مقابل بار وزن خود و زلزله مقاوم باشد، به این دلیل که میزان گچ‌کاری داخل و ملات‌ریزی دیوار نما را افزایش می‌دهد، کار را برای مراحل بعدی سخت‌تر کرده و موجب افزایش هزینه‌ها می‌شود.

مصالح دیوارچینی

برای دیوارچینی مصالح متفاوتی وجود دارد. به عنوان مثال انواع بلوک‌های سیمانی، بلوک‌های سفالی، بتن سبک اتووکلاو (AAC: Autoclaved Aerated Concrete)، بلوک‌های پرلیتی، پانل‌های گچی پیش‌ساخته و … در دیوارچینی مورد استفاده قرار می‌گیرند. هر یک از این مصالح دارای محاسن و معایب متفاوت است که بسته به شرایط اجرا، مسائل مالی و محصول موردنظر گزینه مناسب انتخاب می‌گردد. در ادامه برخی از ویژگی بلوک‌ها و مواد مورد استفاده در دیوارچینی را شرح می‌دهیم.

بلوک‌های سفالی

ماده اولیه این نوع بلوک رس است و در ابعاد مختلف تولید می‌شود. از جمله ویژگی‌های بلوک‌های سفالی می‌توان به سرعت اجرای نسبتا پایین، پرت زیاد در اجرا، احتمال ایجاد تونل و کانال صوتی و حرارتی در داخل حفره‌ها، قیمت ارزان و… اشاره کرد. البته با استفاده از فوم در تولید این بلوک می‌توان از تشکیل کانال صوتی و حرارتی تا حدی کم کرد.

بلوک سیمانی

این نوع بلوک از ترکیب سیمان، آب و سنگدانه (ترجیحا سنگدانه سبک مانند لیکا)، در ابعاد متفاوت تولید می‌شود. وزن کم (در صورت استفاده از سنگدانه سبک)، چسبندگی مناسب با ملات، احتمال ایجاد کانال صوتی و حرارتی، قیمت نسبتا بالا و سرعت اجرای نسبتا زیاد از ویژگی‌های بلوک سیمانی است.

بلوک‌های اتوکلاو

با استفاده از بتن سبک هوادار با وزن مخصوص تقریبی 600 کیلوگرم بر مترمکعب که با سیمان، سیلیس، آهک، پودر آلومینیوم و مواد افزودنی تولید می‌شود می‌توان بلوک‌های سیمانی فوق سبک تولید کرد. کاهش بار مرده به خاطر بافت متخلخل، عایق‌بندی صوتی و حرارتی، مقاومت در برابر آتش‌سوزی، جذب آب بالا، مقاومت بالا و قیمت بالا از ویژگی‌های بلوک‌های اتوکلاو است.

بلوک‌های پرلیتی

این نوع بلوک حاصل ترکیب یک نوع سنگ آتش‌فشانی سفید به نام پرلیت با سیمان و پوکه است که از ویژگی‌های آن می‌توان به عملکرد بسیار خوب در برابر صوت و حرارت و همچنین وزن کم آن اشاره کرد.

پانل گچی

یکی از پرکاربردترین انواع قطعات پیش‌ساخته، بلوک‌های گچی هستند که در دو نوع توپر و سوراخ‌دار تولید می‌شود. معمولا به صورت فاق و زبانه تولید می‌شوند تا در کنار هم به خوبی چفت و درگیر شوند ولی در موارد از نمونه ساده آن هم استفاده می‌گردد.
برای اجرای پانل گچی باید از چسب مخصوص و یا ملات گچ استفاده کرد. اجرای سریع، وزن سبک، عدم نیاز به آستر گچ و خاک در مرحله نازک‌کاری و همچین عدم دوام در برابر رطوبت از ویژگی‌های این نوع مصالح است.

روش اجرای دیوارچینی

روش‌های متعددی برای دیوارچینی وجود دارد که بسته به مهارت نیروی کار از روش مناسب استفاده می‌شود. در این مطلب تلاش ما بر این است از یک روش معمول که با خطای کمتری در اجرای آن مواجه هستیم را معرفی کنیم.

گام اول: رگه چینی

در پروژه‌های ساختمان‌سازی برای اینکه از طراحی معماری ساختمان، ابعاد و تداخل فضاهای داخلی مطمئن شویم، می‌توانیم از روش‌های علامت‌گذاری مختلفی برای حصول این اطمینان استفاده کنیم. روش‌های علامت‌گذاری مانند خط‌زنی، نقطه‌برداری، گچ‌ریزی و… که اساس همه آن‌ها واحد است و تنها در نوع مشخص کردن متفاوت هستند. یکی از مواردی که می‌توان از آن برای مشخص کردن فضا استفاده کرد به طوری که هر فرد توانایی تشخیص داشته باشد رگه‌چینی است. رگه‌چینی به عملیاتی اطلاق می‌شود که با قراردادن یک رج بلوک با ملات یا بدون ملات فضاهای ایجاد شده را ببینیم. در صورتی که از طراحی مطمئن شدیم به سراغ باقی مراحل خواهیم رفت.

گام دوم: شمشه گذاری

برای اینکه در هر مرحله دیوارچینی شاقول بودن و هم‌راستایی دیوار را بررسی کنیم نیاز به یک شاخص داریم که از ابتدای عملیات تا انتهای دیوارچینی بتوانیم با آن شاخص دیوار کیفیت عملیات را بسنجیم. برای این منظور می‌توان از شمشه‌گذاری استفاده کرد. به این صورت که در محل ابتدا و انتهای دیوار دو شمشه فلزی بلند را به صورت عمودی و شاقول نصب کرده و با استفاده از گچ بین سقف و کف تثبیت می‌کنیم. در هر مرحله اجرای دیوار ریسمان را بین دو شمشه وصل کرده و عملیات دیوار‌چینی را انجام می‌دهیم.

گام سوم: بلوک گذاری

باید توجه داشت که برای بلوک مناسب و استاندارد تهیه کنیم چرا که در مواردی دیده شده انتخاب بلوک غیراستاندارد هر چند که قیمت پایین‌تری دارد پرت بیشتری داشته و در حین اجرا دچار آسیب‌های جدی می‌شود. حتی اگر بلوک‌ها آسیب نبینند بعد از اجرا دیوار نهایی قطعا نقایص زیادی مانند عایق نبودن، ترک برداشتن و … را در پی خواهد داشت.
بلوک سفالی و آجری مناسب به رنگ کرم هستند اگر بلوک سفالی یا آجری قرمز باشد به معنی آن است که در کوره به خوبی پخته نشده. بلوک‌های سیمانی، اتوکلاو و پرلیت نباید کرمو یا شن‌نما باشند در این صورت مقاومت کمی دارند.

باید توجه داشت که دیوار باید به صورت کاملا افقی اجرا شود. حتی در مواردی که دیوارچینی روی شیب انجام می‌شود نباید دیوار را شیب‌دار اجرا کنیم بلکه باید به صورت پلکانی اجرای دیوار را انجام دهیم.

حتما پیش از بلوک‌گذاری، بلوک‌ها را زنجاب کنیم. زنجاب کردن بلوک به معنی آن است که بلوک را در پیش از دیوارچینی در داخل سطل آب قرار دهیم تا کاملا خیس شود. این کار به این جهت انجام می‌گیرد که بلوک شیره و آب ملات را به خود نگیرد و اصطلاحا ملات را نسوزاند.

در بندهای افقی بین ۱ تا ۱.۲ سانتی‌متر ملات بریزیم. بندهای قائم در دیوارهای باربر باید با ملات به ضخامت ۱ تا ۱.۲ سانتی‌متر پر شود ولی در دیوار غیرباربر وجود بند قائم اختیاری است هرچند توصیه می‌شود برای اینکه دیوار پیوستگی مناسب داشته و عایق باشد از بند قائم حتی در دیوار غیرباربر استفاده شود.

درمواردی که طول یا ارتفاع دیوار زیاد است (رجوع به دستورالعمل‌های اجرایی) باید از والپست، رول بولت، وصله و …. استفاده شود تا طول مهارشدگی دیوار حفظ گردد و دیوار تحت بار زلزله و یا هر بار جانبی دیگری در جهت خارج از صفحه نریزد.

جهت جلوگیری از آسیب اثرات ضربه و تغییر شکل به ستون‌های سازه، دیوار در ناحیه اتصال با ستون باید انعطاف‌پذیر باشد. این امر در سازه‌های بتنی بسیار مهم است چرا که باعث ایجاد ستون کوتاه می‌شود. برای رفع این مورد باید در محل اتصال دیوار به ستون از یونولیت با ضخامت حداقل ۵ سانتی‌متر استفاده شود.

در محل اتصال دو دیوار عمود یا با زاویه باید دیوارها به هم هشت گیر و چفت شوند.

هشت گیر شیوه ای در معماری است که در آن آجر چینی از حالت صاف و مسطح خارج گردیده و به صورت برجسته و فرو رفته، طرح‌هایی به وجود می‌آورد که با ایجاد سایه روشن جلوهٔ خاصی به بنا می‌بخشد. (کلمهٔ هشت به معنی بسیار برجسته و گیر به معنی فرورفته است) معروف‌ترین نوع آن، هشت گیر شیرازی است که فرورفتگی و برجستگی در هر شش بند و پنج رگ تکمیل و مجدداً تکرار می‌شود. این آجر چینی به شش بند شیرازی نیز معروف است.

در محل سقف باید از آجر فشاری را به صورت پاکوفته اجرا کرد چرا که در صورت عدم اتصال دیوار به سقف سازه‌ای احتمال سقوط دیوار وجود دارد. برای اتصال دیوار به سقف آجر فشاری یا بلوک را به صورت مایل با فشار و ضربه اجرا می‌کنیم تا اتصال گیردار در این محل ایجاد کنیم. این اتصال هرچند جزئی باشد موجب می‌شود تا از واژگونی در امتداد خارج از صفحه جلوگیری شود.

اجرای دیوار در تمامی ساختمان‌ها لازم است چرا که فضاهای داخلی را تفکیک می‌کند. دیوارهای جداکننده اغلب جز عناصر غیرسازه‌ای هستند اما این موضوع باعث نمی‌شود اهمیت اجرایی خود را از دست بدهند چرا که در موارد زیادی دیده شده در زلزله تخریب این دیوارها خسارت بیشتری از تخریب سازه به افراد وارد کرده است. باید توجه داشت که نما روی دیوار خارجی متصل می‌شود از این رو باید اصول انرژی و ساخت در دیوارهای نما هم رعایت شوند. اجرای فنی و درست دیوار برای عمر سازه و مراحل اجرای سازه بسیار حائز اهمیت است.

 

	مپسا | نرم‌افزار آنلاین حسابداری پروژه ساخت و ساز ثبت نام رایگان