ساختمان‌ها چه در مرحله ساخت و چه در مرحله بهرهبرداری، منابع متعددی مانند انرژی، آب، مصالح و … را استفاده می‌کنند. طبعا این موارد ضایعاتی هم به همراه دارند مانند ضایعات ساخت، ضایعات بهرهبرداری و… که بعضا حتی به صورت گاز سمی در محیط منتشر می‌شوند.
همین مسائل صاحبان پروژه و مالکین ساختمان‌ها را دچار مشکلات عدیده‌ای می‌کند. چرا که این ضایعات در اصل باید خود تبدیل به صورت‌های بهتری می‌شدند که نشدند به همین دلیل دفع و از بین بردن آن‌ها در مواردی بسیار سخت است.
بنابر مطالعات سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا (EPA) در آمریکا میانگین اتلاف هر منبع و تولید ضایعات تا پایان عمر مفید هر ساختمان به شرح زیر است:
• ۴۰ درصد کل انرژی
• ۶۸ درصد کل الکتریسیته
• ۱۲ درصد کل آب
• ۳۸ درصد کل نشر دی‌اکسیدکربن
• ۶۰ درصد کل ضایعات حاصل ساخت و تخریب
این آمار نشان‌دهنده این موضوع است که باید برای مصرف انرژی و تولید و نشر آلاینده و ضایعات راهکاری اندیشید.
تعریف ساختمان پایدار یا ساختمان سبز
ساختمان سبز یا ساختمان پایدار اشاره ویژه‌ای به بنا در هر دو مفهوم سازه و کاربری ساختمان دارد. جنبه‌هایی مانند تاثیرات بنا بر طبیعت و محیط زیست، میزان بهرهبرداری بهینه از منابع موجود و… در تمامی طول عمر بنا شامل: طراحی، ساخت، عملیات‌های تعمیر و نگهداری، بازسازی و تخریب از ویژگی‌های ساختمان پایدار است. برای رسیدن به این هدف باید ارتباط بیشتری بین کارفرما، پیمانکار، مشاور و ساکنین باشد.
اگر بخواهیم تعریف جامعی از ساختمان پایدار بیان کنیم می‌توان گفت ساختمان پایدار یا سبز ساختمانی است که در طول عمر مفید خود حداقل تاثیر منفی بر محیط پیرامونی خود را دارد.
در طراحی پایدار نکته ای که بیشتر اهمیت دارد این است که طراح باید ساختمان را با توجه به انرژی، محیط اطراف و ویژگی‌های بومی منطقه طراحی کند تا دارای شاخص‌های ساختمان پایدار باشد.
اصول طراحی معماری پایدار
اینکه خانه‌هایمان را چگونه طراحی و مصالح آن را انتخاب کنیم از مهم‌ترین مسائلی است که آینده ساخت ساختمان‌هایمان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. معماری سبز در چند سال اخیر موفقیت‌های قابل ملاحظه‌ای داشته است. این موفقیت‌ها شامل اشاعه تکنیک‌های ساختاری جدید و فروش مصالح متناسب با تفکر معماری سبز است. به طور کلی معماری سبز بر مبنای چهار اصل استوار است:
1. انرژی، آب و باد و سایر منابع طبیعی را حفظ کنیم
2. سلامت محیط زیست‌مان را تامین کنیم
3. اقتصاد را در کشور رشد دهیم
4. کیفیت بالایی از زندگی را برای شهروندان ارائه دهیم.
این اصول زیر مجموعه‌ای از سه عامل ساختاری موثر در معماری پایدار است. این سه عامل شامل موارد زیر است.
1. جغرافیا
2. فرهنگ
3. معماری‌بومی
به طور کلی فرآیند سبز این گونه مطرح می‌شود که تمامی موضوعات به یکدیگر وابسته بوده و در هر تصمیم‌گیری باید تمامی جنبه‌های آن مورد بررسی قرار گیرد.
برخی بناها دارای ویژگی‌ها و خصوصیاتی هستند که آن‌ها را در زمره بناهای پایدار قرار می‌دهد، اما اگر بخواهیم شاخص‌های عمومی برای بررسی یک سازه سبز بیان کنیم می‌توانیم از معیارهای رزانا هارت (Rosanna Hurt) استفاده کنیم:
1. ابعاد را بهینه انتخاب کنیم
2. گرمایش ساختمان را با خورشید تامین کنیم
3. راحتی و آسایش خود را با توجه به محیط پیرامون حفظ کنیم
4. از انرژی‌های قابل بازیافت استفاده کنیم
5. منابع آب را ذخیره و با نرخ معین در سیستم تزریق کنیم
6. از مصالح بومی استفاده کنیم
7. از مصالح طبیعی استفاده کنیم که برداشت آن‌ها آسیبی به طبیعت نزند
8. جنگل‌ها و پوشش گیاهی را حفظ کنیم
9. از مصالح قابل بازیافت استفاده کنیم
10. مسئله دوام را در انتخاب مصالح و تکنولوژی ساخت در نظر بگیریم.
رابرت ویل معمار انگلیسی می گوید: «معماری سبز یعنی طراحی برای آینده با رویکرد حفظ انرژی».
وی بر فراگیری از معماری بومی تاکید زیادی داشت، معماری که در تجربه نسل‌های متمادی ساکن یک منطقه و اقلیم ویژه آن نهفته است.
معماران انگلیسی ساده‌ترین و صریح‌ترین چارچوب‌ها را برای معماری سبز مطرح کرده اند. آن‌ها این اصول را با استفاده از مثال‌های مختلف از طراحی ساختمان در اروپا، انگلستان و آمریکا نشان‌داده‌اند.
حفاظت انرژی، یکی از اصول معماری پایدار
هر ساختمان باید به گونه‌ای طراحی و ساخته شود که نیاز آن به سوخت فسیلی به حداقل ممکن برسد. ضرورت پذیرفتن این اصل در عصرهای گذشته با توجه به نحوه ساخت و سازها، غیر قابل انکار است و شاید تنها به سبب تنوع بسیار زیاد مصالح و فناوری جدید در دوران معاصر چنین اصلی در ساختمان‌ها به دست فراموشی سپرده شده است.
این بار با استفاده از مصالح گوناگون و یا با ترکیب مختلفی از آن‌ها، ساختمان‌ها و محیط را با توجه به نیازهای کاربران تغییر می‌دهند.
اشاره به نظریه مجتمع زیستی نیز خالی از لطف نیست، که از فراهم آوردن سرپناهی برای در امان ماندن در برابر سرما یا ایجاد فضایی خنک برای سکونت افراد سرچشمه می‌گیرد. به این دلیل و همچنین وجود عوامل دیگر، مردم ساختمان‌های خود را به خاطر مزایای متقابل فراوان در کنار یکدیگر می ساختند.
ساختمان‌‌هایی که در تعامل با اقلیم محلی بودند و در تلاش برای کاهش وابستگی به سوخت فسیلی ساخته می‌شدند. این ساختمان‌ها نسبت به آپارتمان‌های عادی امروزی، نتیجه تجربیات بیشتر و کار و تلاش انفرادی بوده‌اند.
اهمیت اقلیم در معماری پایدار
ساختمان‌ها باید به گونه‌ای طراحی شوند که قادر به استفاده از اقلیم و منابع انرژی محلی باشند. شکل و نحوه استقرار ساختمان و محل قرارگیری فضاهای داخلی آن می‌تواند به گونه‌ای باشد که موجب ارتقا سطح آسایش درون ساختمان گردد و در عین حال از طریق عایق‌بندی صحیح سازه، موجب کاهش مصرف سوخت فسیلی شود.
این دو فرآیند مذکور دارای هم‌پوشانی و نقاط مشترک فراوانی هستند. پیش از گسترش همه جانبه مصرف سوخت فسیلی، چوب منبع اصلی انرژی به حساب می‌آمد که هنوز هم حدود ۱۵ درصد از انرژی امروز را تامین می‌کند.
هنگامی که چوب کمیاب شد برای بسیاری از مردم امری طبیعی بود که در راستای کاهش نیاز به چوب، برای تولید گرما، از گرمای خورشید کمک بگیرند. سنت طراحی با توجه به اقلیم برای ایجاد آسایش درون ساختمان، به قوانین گرمایش و ترمودینامیک محدود نمی‌شد بلکه در بسیاری از اقلیم‌ها معماران ملزم به طراحی فضای خنک برای پدید آوردن شرایط مطلوب در داخل ساختمان بودند. راه حل معمول در عصر حاضر، یعنی استفاده از سیستم‌های تهویه مطبوع هوا، تنها فرآیندی ناکارآمد در تقابل با اقلیم به شمار می‌رود و در عین حال همراه با مصرف زیاد انرژی است، که حتی به هنگام ارزانی و فراوانی انرژی به دلیل آلودگی حاصل از آن امری اشتباه به شمار می‌آید.
 |
مپسا | نرم‌افزار آنلاین حسابداری پروژه ساخت و ساز |
|---|