معماری منظر؛ در تعریفی کلی به رشته‌ای گفته می‌شود که تلفیق مهندسی شهرسازی و مهندسی معماری است. معمار منظر تلاش می‌کند تا ضمن طراحی و ساخت یک سازه به زیباتر شدن محیط هم کمک کند. البته در این معنا کار یک معمار منظر فقط محدود به ساختمان‌سازی نیست. بلکه در طراحی و ساخت بوستان‌ها و اماکن عمومی نیز فعالیت دارد.
این رشته که در بعضی از دانشگاه‌ها نیز تدریس می‌گردد، ابتدا در اروپا و امریکا مطرح شد. سپس رفته رفته به دیگر کشورها و دانشگاه‌ها نیز گسترش پیدا کرد و الان یکی از رشته‌های جدید و مهم به شمار می‌آید. اما در ادامه قصد داریم شما را بیشتر با مسائل و نکاتی که در این کار اصل هستند آشنا کنیم. حتی یک مهندس معمار و یک پیمانکار ساختمان‌سازی هم می‌تواند این نکات را به کار گیرد. پس برای بررسی بیشتر این موضوع با ما همراه باشید.
در معماری منظر به چه نکاتی بیشتر توجه می‌شود؟
در این رشته مثلثی وجود دارد بین محیط، انسان و طبیعت. منظور از محیط، بیشتر به شهر (یا روستا) مربوط می‌شود.
اینکه شما باید در طراحی‌هایی که انجام می‌دهید، تناسب بین این سه را مدنظر قرار دهید. به گونه‌ای دست به طراحی و ساخت بزنید که بین انسان، شهر یا روستا و طبیعت هیچ تضادی به وجود نیاید. این مساله را بیشتر شرح می‌دهیم.
هنگامی که شما یک ساختمان را طراحی می‌کنید در دو سطح کار کرده‌اید که یک سطح آن واقعیت بیرونی است. اینکه شما با طراحی آن ساختمان هم یک بنا ساخته‌اید و هم به زیباتر شدن یا زشت‌تر شدن منظر شهر کمک کرده‌اید، اما سطح دوم در ذهن انسان‌هاست. من و دیگران هنگامیکه به بنایی که شما ساخته‌اید نگاه می‌کنیم تصویری از آن بر ذهن ما نقش می‌بندد.
بنابراین یک مهندس معماری منظر عینیت و ذهنیت را به یکسان مورد توجه قرار می‌دهد و بخشی از کار او این است که به عنوان یک هنرمند تلاش کند تا ذهن دیگران را از تماشای آن بنا خوشحال کند. قرار بر این است که هم بنای شما در تضاد با طبیعت نباشد هم به زیبایی شهر لطمه وارد نکند و هم اینکه به انسان‌های آن محیط کمک کند و در نتیجه بیشتر از زندگی در آنجا لذت ببرند.
امروزه در کشورهای توسعه یافته تلاش می‌شود تا به این مسائل بهای بیشتری داده شود، فضای باز و فضای سبز، محیط‌های طبیعی مرتبط با فعالیت انسان، مدیریت جلوه‌های بصری محیط، فرایندهای بوم‌شناسی و …. .
خلاقیت و معماری منظر
همانطور که گفته شد بخشی از این رشته یک هنر است بلکه کسی که چنین شغلی دارد، علاوه بر مهندس بودن یک هنرمند هم به شمار می‌آید پس خلاقیت و به‌روز بودن در این کار اهمیت بالایی دارد.
هنگامی که فردی قصد دارد با تکیه بر قوه خلاقه‌اش پدیده تازه‌ای را مطرح کند، باید به قوانین قبلی به دیده تردید نگاه کند چرا که اصول و قواعد شهرسازی و ساختمان‌سازی فعلی، باعث بوجود آمدن منظر کنونی شهر شده‌اند و اگر شما این منظر را نمی‌پسندید پس نباید از همان اصول و قوانین تبعیت کنید.
اما چگونه می‌توان در این شغل خلاقیت به خرج داد:
۱- برای افرادی که در یک محیط زندگی می‌کنند، به دنبال فضای بهتری باشید.
۲- تا می‌توانید این سوال را در مورد هر پدیده بپرسید: چه می‌شد اگر برای این پدیده چنین اتفاقی می‌افتاد؟
۳- کار کردن با متغیرهای مستقل و سنجیدن تاثیر آن بر متغیرهای وابسته.
۴- توجه کردن به مسائل و راه‌حل‌های غیر علمی، تا شاید از آن‌ها نتیجه‌ای علمی بیرون بکشید.
۵- داشتن اعتماد به نفس برای ایجاد تغییرات تازه.
۶- توجه کردن به قدرت ذهن و مغز خود.
۷- به دنبال ایده‌های تازه بگردید.
آیا همه چیز در زیبایی خلاصه می‌شود؟
شاید زیباتر کردن شهر و مناظر شهری، وظیفه بسیار مهمی باشد اما همه چیز نیست. شما وظیفه دارید در عین زیباتر ساختن منظره‌های محیط اطراف، به دستاوردهای دیگری هم برسید.
مثلث محیط، انسان، طبیعت به ما می‌گفت که هم‌زمان باید به هر سه ضلع آن توجه داشت. یکی از مسائلی که به صورت دغدغه هر روزه در ذهن معماران منظر قرار دارد، بحث تعاملات با محیط پیرامون است. اینکه، چگونه در مناظر تغییر به وجود بیاورند و چطور از فضا و محیط استفاده بهتری ببرند تا انسان‌ها بتوانند تعامل بهتری در آنجا با هم داشته باشند.
نحوه زیستن، تفکر، کار کردن، نگاه کردن و کیفیت لذت بردن انسان از محیط، در این رشته حائز اهمیت است که مهم‌ترین ضلع این مثلث، انسان است و محیط و طبیعت نیز باید در خدمت او باشند. اما این در خدمت بودن، باید به شیوه‌ای علمی اتفاق بیفتد چرا که قرار نیست به طبیعت آسیبی وارد شود یا مناظر شهری را زشت کند، به خاطر اینکه به افراد آن منطقه سود بیشتری برسانید.
حوزه فعالیت یک معمار منظر کجاست؟
چنین فردی باید به جزئی‌ترین مسائل هم دقت داشته باشد. شاید یک مهندسی معمار، بیش از هر چیزی، به این توجه کند که طرح تازه‌ای خلق کند و ساختمان زیبا و شیکی بسازد اما کسی که در حوزه معماری منظر کار می‌کند، باید به حیاطی که در خانه‌ها قرار دارد، کوچه‌های مختلف، خیابان‌های اصلی و فرعی، پارک‌های کوچک هر محله، بوستان‌ها و پارک‌های بزرگ، جوی آب، رودخانه و حاشیه رودخانه‌ها، فضاهای عمومی مثل ایستگاه اتوبوس، ساختمان‌های اداری، دانشگاه‌ها، مدارس و … نگاه متفاوتی داشته باشد.
ممکن است در این شغل، از شما بخواهند تا برای قسمت زیرین یک پل هوایی طرح خلاقانه‌ای پیاده کنید. شما باید با همان یک سازه‌ای که در اختیار دارید، سعی نمایید که هم شهر را زیباتر کنید، هم تعاملات انسانی را در آنجا بیشتر کنید و هم، کیفیت زندگی افراد ساکن در آن منطقه را در حد همان سازه بالاتر ببرید.
آثار و ابنیه تاریخی، برای این معماران بسیار جذاب و خاص است. استفاده درست و خلاقانه از چنین جاهایی می‌تواند خدمت بزرگی به یک جامعه باشد. همچنین، آن‌ها از بافت سنتی و تاریخی جامعه نیز محافظت می‌کنند و اگر یک بنای به جا مانده از قرون گذشته در سطح شهر وجود دارد، یک معمار منظر حتما ایده‌هایی برای حفاظت از آن و بازسازی بخش‌هایی از بنا به نفع زیباتر شدن منطقه دارد. البته درست است که کار بازسازی در تخصص او نیست، اما نکته مهم در این میان، نوع نگاه چنین فردی به مساله شهرسازی می‌باشد.
یک باستان‌شناس و کسی که متخصص بازسازی اماکن تاریخی است، فقط به احیا کردن آن بنا می‌اندیشد. اما معمار مورد نظر، نگاهی فراتر از آن کار دارد و به نفع رابطه انسان با محیط اطرافش می‌اندیشد.
نقش این رشته در رونق گرفتن صنعت توریسم
کشور ایران، یکی از کشورهایی است که بیشترین پتانسیل را برای جذب توریست دارد به همین خاطر نیز مشاغل کوچک و بزرگی در کنار این صنعت شکل گرفته‌اند. برای ساخت یک شهربازی و یا منطقه توریستی، بی شک یک معمار منظر نقش موثری را بازی می‌کند چون باید فضای باز را بر این اساس طراحی کند که در خدمت ایجاد بهترین کاربری و استفاده از بیشترین فضای ممکن باشد.
مطمئنا وقتی گردشگران به مکانی بروند که همه چیز در خدمت رفاه و تعامل بهترشان با دیگران و با محیط باشد و در عین حال، مناظر زیبایی در مقابل دیدگانشان قرار دارد، از انتخاب خود راضی خواهند بود.
در حال حاضر، در کشورهای توسعه یافته، قوانین جدید و جالبی برای شهرسازی طرح شده‌اند. مثلا، حداقل و حداکثر فاصله بین هر درخت در پیاده‌رو و یا در پارک‌ها، نحوه چینش درخت‌ها در فضای عمومی برای ایجاد بیشترین سایه در قسمت‌های مورد نظر، نحوه چینش نیمکت‌های کنار پیاده‌رو با فواصل منطقی، ایجاد این امکان که افراد حین نشستن بر روی نیمکت‌ها بتوانند کارهای دیگری اعم از مطالعه، روشن کردن آتش و … را به راحتی و بدون آسیب رساندن به طبیعت انجام بدهند.
همه این نکات ریز و جزئی، در کیفیت زندگی مردم جامعه اثرگذار هستند. پس در کشور ما هم نیاز است که معماران منظر به چنین مسائلی دقت ویژه‌ای بکنند. چه در شهرهای بزرگ و چه در شهرهای کوچک، رعایت کردن این نکات هم به رفاه بیشتر شهروندان کمک می‌کند و هم به رونق بالاتر جذب توریست می‌انجامد.
 |
مپسا | نرم‌افزار آنلاین حسابداری پروژه ساخت و ساز |
|---|