تجهیز مناسب کارگاه یکی از مباحث مهم و تاثیرگذار در پیشرفت کار و کیفیت اجرای پروژه است، به طوری که می‌توان گفت در صورت طرح مناسب و برنامه‌ریزی مدون این بخش، روند عملیات اجرایی کارگاه سریع‌تر و بهتر پیش خواهد رفت. در یک تعریف کلی، تجهیز کارگاه عبارت است از کلیه اقدامات و تدارکاتی که به صورت موقت برای دوره اجرای پروژه ضروری است. ساخت ساختمان‌های موقت مورد نیاز بسته به حجم پروژه شامل اتاق‌ها پرسنل کارفرما، محل استقرار دستگاه نظارت مقیم، اتاق جلسات، دفتر کار پرسنل اجرایی پیمانکار و اتاق‌های کارگری، انبار، حمام و سرویس‌های بهداشتی، ایجاد راه‌های دسترسی به پروژه، تامین آب، برق، گاز و تلفن، مصالح و ماشین‌آلات مورد نیاز و… از مهم‌ترین عناصر تجهیز کارگاه به شمار می‌روند.
لذا توجه به اهمیت این بخش و جهت جلوگیری از تغییرات آتی مکرر پس از پیشرفت پروژه، لازم است تا تجهیز بر‌اساس طرح منطقی و جانمایی مناسب انجام شود. تجهیز بدون طراحی اولیه، قطعا در آینده کارگاه را دچار مشکل کرده و بخشی از منابع کارگاه را معطوف خود خواهد کرد. جانمایی غیر‌اصولی اتاق‌ها، عدم اختصاص محل مناسب دپوی مصالح، کمبود امکانات با توجه به حجم کار و مسائلی از این دست به عنوان مهم‌ترین مشکلات تجهیز کارگاه به شمار می‌روند.
طراحی این بخش باید با دقت انجام شده و در پروژه‌های بزرگ، نقشه اجرایی تجهیز پس از ترسیم، مورد تایید کارفرما و دستگاه نظارت قرار گیرد.
نکات اجرایی تجهیز کارگاه
رعایت نکات زیر در طرح و اجرای تجهیز کارگاه بسته به حجم عملیات اجرایی و وسعت پروژه ضروری است:
- جهت افزایش ایمنی و پیشگیری از تردد افراد متفرقه لازم است کل محوطه کارگاه با استفاده از دیوار یا فنس‌کشی با ارتفاع مناسب و سیم‌خاردار محصور گردد.
- اتاقک نگهبانی در محوطه ورودی کارگاه برای کنترل ورود و خروج افراد و مصالح وارده احداث گردد.
- جهت افزایش ایمنی، در صورت لزوم محوطه کارگاه به دوربین‌های مدار بسته با وسعت دید کافی مجهز شود.
- روشنایی و نورپردازی جهت افزایش ایمنی و تخلیه احتمالی بار شب در محوطه کارگاه تامین شود.
- نقشه تجهیز با توجه به پیشرفت آتی کار و حجم منابع، مصالح، ماشین‌آلات و نیروی انسانی صورت گرفته تا از تغییرات مکرر و دوباره‌کاری‌ها احتمالی پیشگیری شود.
- محل استقرار تجهیزات و ابنیه مورد نیاز، دسترسی‌ها و ارتباطات نسبت به هم در پلان تجهیز در نظر گرفته شود.
- از احداث اتاق‌های کارگری در نزدیکی محل گودبرداری یا در محل‌های با ریسک بالا اجتناب شود.
- جانمایی اتاق‌ها ترجیحا به نحوی انجام شود که قابلیت استفاده از نور و تهویه طبیعی فراهم گردد.
- اتاق‌های قسمت مدیریت، پرسنل، انبار و… باید از بخش کارگری جدا باشد.
- حتی‌المقدور مسئله اشراف اتاق‌های مدیریت به محوطه کارگاه در عین رعایت فاصله جهت کاهش آلودگی صوتی و ایمنی مناسب مورد توجه قرار گیرد.
- احداث حمام و سرویس‌های بهداشتی متناسب با حجم افراد فعال در پروژه باید ساخته شود. در کف و بدنه دیوارها برای رعایت مسائل بهداشتی بهتر است از کاشی و سرامیک استفاده شود.
- انبار با ابعاد متناسب جهت ذخیره مصالح و تجهیزات کارگاه احداث شود. با توجه به ارزش تجهیزات موجود در انبار، جانمایی محل در معرض دید و دسترس جهت افزایش ایمنی و نیز امکان تردد آسان ماشین‌آلات سبک و سنگین به آن ضروری است.
- استفاده از ساختمان‌های پیش‌ساخته (کانکس) با عایق‌بندی مناسب به دلیل سرعت بیشتر و سهولت جابجایی مدنظر قرار می‌گیرد، زیرا سرد بودن داخل کانکس‌های معمولی با کیفیت پایین موجب عدم رغبت کارگران به استفاده آن‌هاست.
- در کارگاه‌های واقع در محیط‌های شهری، در صورت محدودیت فضا می‌توان با اجرای آهن‌کشی و شاسی‌کشی مناسب، تجهیزات را به تراز بالاتر از سطح زمین انتقال می‌دهیم. همچنین می‌توان کانکس‌ها را با چیدمان طبقاتی قرار داد.
- محل دپوی مصالح وارده به کارگاه در محل مناسب تعبیه شود.
- جانمایی مناسب ماشین‌آلات موردنیاز پروژه با لحاظ پیشرفت آتی کار نظیر دیزل ژنراتور و منبع سوخت آن، تاورکرین، پمپ بتن و… انجام گردد.
- تجهیزات اطفای حریق در چند نقطه مناسب در کارگاه نصب شده و آموزش‌های لازم به پرسنل داده شود.
- تجهیزات بهداشتی و جعبه کمک‌های اولیه در کارگاه نصب شود.
برچیدن کارگاه
برچیدن کارگاه شامل جمع‌آوری مصالح، تاسیسات و ساختمان‌های موقت، خارج کردن آن‌ها و دیگر تدارکات پیمانکار از کارگاه، تسطیح و تمیز کردن و به صورت اولیه برگرداندن زمین‌ها و محل‌های تحویل کارفرما می‌باشد. به نوعی تحویل پروژه و خروج عوامل اجرایی و نظارتی از پروژه که با شروع خدمات و بهره‌برداری از پروژه همراه است.
نکات اجرایی برچیدن کارگاه
- در برچیدن کارگاه باید حتما قبل از شروع عملیات به فکر تخلیه مصالح، وسایل و … بود.
- توصیه می‌شود که قبل از برچیدن کارگاه حتما عملیات اجرایی به اتمام رسیده باشد و آخرین فعالیت عوامل اجرایی برچیدن کارگاه باشد.
- برای حمل مصالح از تجهیزات متناسب استفاده شود.
هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه
در تهیه برآورد هزینه اجرای کار بر‌اساس فهرست‌بهای سازمان برنامه و بودجه، بایستی هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه بر اساس پیوست شماره ۴ فهرست بها محاسبه و در برآورد کل لحاظ شود.
در این پیوست جهت تهیه هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه ردیف‌هایی به صورت مقطوع و البته بدون مبلغ واحد پیش‌بینی شده است، باید تهیه کننده برآورد با استفاده از این ردیف‌ها و با استخراج مبلغ واحد مناسب نسبت به تهیه برآورد هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه اقدام نماید. البته در تهیه این برآورد نکات مهمی وجود دارد که در زیر به آن‌ها اشاره می‌شود.
جمع مبالغ مقطوع هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه، بدون احتساب هزینه‌های مربوط به فهرست تجهیز و برچیدن کارگاه، نباید از میزان تعیین شده بیشتر شود. در صورتیکه در موارد استثنائی، این هزینه از حد تعیین شده بیشتر شد، هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه، باید قبل از انجام مناقصه یا ترک مناقصه، به تصویب شورای عالی فنی برسد.
به طور معمول کارهای مربوط به فهرست‌های پایه رشته ابنیه، تاسیسات مکانیکی، تاسیسات برقی، راه، راه‌آهن و باند فرودگاه، راهداری، آبرسانی روستایی، آبخیزداری و منابع طبیعی، خطوط انتقال آب، شبکه توزیع آب و شبکه جمع‌آوری فاضلاب باید به میزان ۴ درصد مبلغ برآورد هزینه اجرای کار بدون هزینه‌های تجهیز و برچیدن کارگاه باشد.
در عملیات ساخت، تجهیز کارگاه اهمیت زیادی دارد چرا که اجرای کار در محیط کارگاه وابسته به نیروهای اجرایی پروژه است و در صورتی که آسایش این افراد تامین گردد بالطبع پروژه با بازده مناسب‌تری پیش خواهد رفت. در تجهیز کارگاه باید توجه داشت که جایگذاری عناصر نباید به گونه‌ای باشد که برای مراحل مختلف کار عملیات را دچار آسیب کند.
 |
مپسا | نرم‌افزار آنلاین حسابداری پروژه ساخت و ساز |
|---|
