تا به حال طراحی محوطه زیبای باغ یا باغچه‌ای توجه شمارا جلب کرده است؟ اینکه نحوه کنار هم قرار گرفتن آبنمای وسط باغ و تجانس آن با درخت‌های نخل اطراف چه چشم‌انداز گیرایی درست کرده است! احتمالا نمی‌دانستید که این منظره‌ی زیبا حاصل خلاقیت ذهن یک طراح است، این شاخه از طراحی معماری در حوزه‌ی آکادمیک به معماری منظر معروف است و در سطح جامعه اصلاح طراحی محوطه هم برای آن به کار می‌رود. طراحی محوطه یا همان معماری منظر همیشه در کنار طراحی ساختمان مورد توجه کارفرما بوده است. زیرا که زیبایی نمای یکی ساختمان با محوطه‌ی کنار آن است که تکامل می‌یابد و در نهایت جذابیت قرار می‌گیرد.

در این مقاله با هم مروری خواهیم داشت بر مراحل اجرایی علم طراحی محوطه، چرا که محوطه‌سازی امروزه بیش از هر زمان دیگری در صنعت ساختمان مورد توجه است.

بازدید از سایت

قدم اول هر پروژه‌ی طراحی بازدید از سایت پروژه است که باید با حضور کارفرما و تیم طراحی انجام شود. بررسی نوع اقلیم، همسایگی‌ها و مجاورت‌های زمین، نسبت زیربنای ساخت به زیربنای محوطه، همه و همه از مواردی است که باید تیم طراحی در هنگام حضور در سایت آن‌ها را بررسی کنند و عکاسی نمایند.

آزمایش و نمونه برداری خاک

خاک محوطه قبل از اجرای پروژه حتما باید بررسی شود به آزمایشگاه فرستاده شود و مواردی مانند PH خاک در آن مشخص گردد، این امر به شدت الزامی و ضروری است زیرا نوع گیاهان و مصالح پروژه براساس نتیجه این آزمایش مشخص می‌گردد، متاسفانه در ایران اغلب این بخش با بی‌توجهی رد می‌شود. ولی بعدا ضرر‌های جبران‌ناپذیری مانند نشست زمین در حین عملیات خاک‌برداری را برای پروژه به همراه خواهد داشت،‌ پس نمونه‌گیری از خاک را فراموش نکنید.

معین نمودن نوع کاربری

تعیین کاربری زمین پیش از شروع طراحی محوطه از نکات مهم و اساسی به شمار می‌آید. طراح منظر باید از پیش بداند که قرار است برای چه نوع کاربری طراحی محوطه انجام دهد تا بتواند بهترین انتخاب را از بین گیاهان و نوع خاک موجود برای محوطه‌ی مورد نظرش انتخاب کند. زیرا نوع گیاهی که در کاربری‌های گوناگون به کار گرفته می‌شود بسیار متفاوت است. به طور مثال نوعی گیاه زینتی برای کاربری اداری مناسب خواهد بود اما همین گیاه به علت گرده خاصی که دارد به هیچ وجه مناسب مهد کودک نخواهد بود. پس مشخص بودن کاربری زمین اصل مهمی است.

نقشه برداری از زمین

نقشه‌برداری از سایت، از مراحل اولیه هر طراحی محسوب می‌شود. در طراحی محوطه هم نیاز است که نقشه سایت مورد نظر در ابتدای کار توسط نقشه بردار پس از ارزیابی زمین انجام گیرد.

استفاده از گیاهان مناسب

پس از مشخص شدن کاربری زمین و نوع خاکی که قرار است برای محوطه استفاده شود نوبت به انتخاب گیاه مناسب می‌رسد، نوع گیاهی که برای کاربری‌های مختلف استفاده می‌شود کاملا متفاوت است و پیش از طراحی توسط طراح انتخاب می‌شود.

استفاده از سبک مورد نظر

سبک‌های طراحی محوطه شامل سبک‌های گوناگون است و شامل سبک‌های کلاسیک، مدرن و طبیعت‌گرا می‌شود سبک‌های کلاسیک شامل سبک مراکشی، فرانسوی و ایرانی است. سبک مدرن سبک آمریکایی را شامل می‌شود و طبیعت‌گرا سبک ژاپنی است. سبک مراکشی برای شمال و جنوب کشور مناسب است و نخل در آن استفاده می‌شود.

برای مناطق سردسیر کشور طراحی فرانسوی است چون گیاهانی که در آن استفاده می‌شود اغلب در برابر سرما مقاوم هستند. باغ ایرانی سبک جذاب دیگری است که استفاده از آن در مناطق مسکونی با محوطه‌سازی‌های وسیع زیبایی خاصی به فضا می‌دهد.

استفاده از گیاهان در طراحی محوطه با کاربری‌های مختلف

اداری: در ساختمان‌های اداری، جنبه‌ی اولی که برای انتخاب گیاه مناسب مد نظر قرار می‌گیرد. جنبه‌ی زینتی گیاه است، نخل‌های تزئینی و فلاور باکس‌ها گزینه‌ی مناسبی برای این سبک هستند. همچنین استفاده از بام و دیوار سبز جذابیت خاصی به فضای اداری خواهد داد.

بیمارستان و مراکز درمانی: در طراحی محوطه برای مراکز درمانی اولین نکته‌ای که باید مورد توجه قرار بگیرد استفاده از گیاهانی است که موجب ایجاد حساسیت خاص یا بیماری خاصی در بیماران مراجعه کننده نشود. به طور مثال گیاهانی که گرده تولید می‌کنند اصلا گزینه مناسبی نیستند.

مهد کودک: گیاهانی که بی‌خطر باشند و همچنین برای کودکان جذاب باشند مناسب‌ترین گزینه برای مهد کودک‌ها هستند. درختچه‌هایی که میوه‌ خاصی ندارند و قد کوتاه آن‌ها موجب ایجاد حس آرامش برای کودکان است، همیشه در طراحی محوطه مهد کودک مورد توجه بوده‌اند.

ساختمان مسکونی: در محوطه‌سازی ساختمان‌های مسکونی اولین نکته مهم، نسبت فضای ساخت به فضای باز است. اگر فضای ساخت سطح بیشتری از زمین را اشغال می‌کند و درخت‌های بلند یا آبنما فضای تنفس را از بین می‌برد و برعکس موجب تنگ به نظر رسیدن فضا می‌شود. پس چمن و گیاهانی با ارتفاع کم برای محوطه‌های کوچک مناسب‌ترین گزینه‌اند. برای محوطه‌سازی‌های فضای‌های بزرگ استفاده از باغ‌سازی‌های ایرانی و مراکشی می‌تواند گزینه خوبی باشد.

نکاتی برای طراحی بهتر

• اگر دارای محوطه‌ی بزرگی هستید استفاده از مبلمان مناسب برای فضا را از یاد نبرید. صندلی‌های استیل یا آلاچیق‌های چوبی بزرگ یا یک باربیکیو در گوشه‌ی محوطه شما به زیبایی فضا کمکی چند برابر می‌کند.
• نورپردازی در محوطه به هنگام شب، این کار هم باعث زیبایی فضا می‌شود و هم حس امنیت و آرامش موجود در محوطه را بالا می‌برد. می‌توان برای این کار از انواع شیوه‌های نور‌پردازی در شب استفاده کرد.
• آب از عناصر اصلی آرامش و باغ ایرانی به حساب می‌آید. گذشتگان ما به این اصل توجه زیادی داشته‌اند و در طراحی بناهایشان همیشه از عنصر آب در فضای باغ خود بهره برده‌اند. استفاده از آب‌نماهای مدرن، حوضچه‌های آب در وسط محوطه و یا جوی آب تزئینی در امتداد گیاهان باغ باعث زیبایی چند برابر محیط و ایجاد حس آرامش و زندگی در محوطه خواهد شد.
• استفاده از بام سبز یا دیوار سبز در جای مناسب خود توصیه می‌شود. روف گاردن یا بام سبز از جمله عناصر مدرن طراحی است که برای ارمغان آوردن طبیعت در محیط‌های کوچک ابداع شده است. بام سبز علاوه بر زیبایی در صرفه‌جویی در مصرف آب و تازه کردن هوای محیط هم نقش زیادی دارد. خصوصا در محیط‌های اداری یا نمای ساختمان‌های مسکونی استفاده از دیوار سبز و بام سبز توصیه می‌شود.

	مپسا | نرم‌افزار آنلاین حسابداری پروژه ساخت و ساز ثبت نام رایگان