یکی از مصالحی که برای نماسازی، تزئین داخلی، کف‌سازی و… در ساختمان استفاده می‌شوند سنگ‌ها هستند. از انواع سنگ‌ها در صنعت ساختمان پنج نوع سنگ پرکاربرد را می‌توان نام برد که شامل تراورتن، گرانیت، مرمر، تراونیکس، مرمریت و چینی تقسیم می‌شوند.
سنگ تراورتن
سنگ تراورتن جزء سنگ‌های رسوبی دسته‌بندی می‌شوند که حاصل ته‌نشینی ذرات (عمدتا کربنات کلسیم) در غارهای آهکی و یا اطراف چشمه‌های آب‌گرم به وجود می‌آید. از ویژگی‌های آن، مقاومت مناسب، زیبایی طرح و رنگ، چسبندگی مناسب به ملات، پتانسیل ساب و صیقل بالا، قابلیت ابزارکاری و تنوع رنگ از سفید و کرم تا زرد، قرمز و قهوه‌ای که به خاطر وجود عناصر فلزی در ترکیبات سنگ است.
تخلخل از خصوصیات ذاتی تراورتن است که به خاطر تبخیر آب و انحلال گاز کربنیک موجود در آن به وجود آمده است و تنها با بتونه‌کاری و ساب تا حدودی قابل ترمیم است. بهبود خاصیت عایق‌بندی صوتی و حرارتی و گیرایی مناسب ملات با آن از مزایای بافت متخلخل این سنگ به شمار می‌رود. البته با این وجود اسکوپ کردن سنگ به دیواره‌ی پشت، الزامی است.
تراورتن به خاطر ته‌نشینی تدریجی رسوب، به صورت لایه‌ای است و متناسب با جهت برش در دو نوع موج‌دار (Vein cut) و بی‌موج (Cross Cut) تولید می‌گردد. برش سنگ در جهت عمود بر‌لایه‌ها موجب تولید سنگ موج‌دار و برش در جهت موازی لایه‌ها منجر به تولید سنگ بی‌موج می‌شود که هر کدام زیبایی متفاوتی دارد. سنگ بی‌موج دارای ساختار یکپارچه و محکم‌تر است ولی سنگ موج‌دار در محل بین صفحه‌ها (همان خطوط روی سنگ) به خاطر لایه لایه بودن سختی کمتری دارد.
سنگ گرانیت
گرانیت جزء سنگ‌های آذرین با منشا آتشفشانی است که از سختی و استحکام قابل ملاحظه‌ای برخوردار است. دوام زیاد، جذب آب پایین، مقاومت در برابر فشار و ضربه، زیبایی طرح و تنوع رنگی از ویژگی‌های این نوع سنگ است. عدم وجود تخلخل و بالطبع چسبندگی کم به ملات و نیز تغییر رنگ (در بعضی نمونه‌ها) در برابر شرایط جوی موجب شده تا امروز کمتر در نمای ساختمان مورد استفاده قرار گیرد.
این سنگ عمدتا در کف‌سازی خصوصا مکان‌های پر‌تردد و مستعد ضربه به دو صورت صیقلی یا تیشه‌ای کار می‌شود. نکته قابل توجه آن است که بر خلاف مرمریت و تراورتن، این سنگ بازی رنگ و دسته‌بندی گسترده‌ای در انواع مختلف خود ندارد و بدین جهت برای حصول سطح یکدست و یکنواخت در کارهای بزرگ مناسب است. تنوع رنگ گرانیت بالاست و از مشکی و سبز تا طوسی، پرتقالی، کرم و… موجود است.
سنگ مرمر
این سنگ در زمره سنگ‌های آهکی دگرگونی است و از قدیم در اماکن زیارتی مورد استفاده بوده است. عمده مرمرها در برابر شرایط جوی مقاوم‌اند، ولی به دلیل امکان هوازدگی در برابر شرایط جوی و احتمال کدر شدن تحت تابش خورشید در برخی نمونه‌ها عمدتا در داخل ساختمان به کار می‌رود (مرمریت یک سنگ آهکی رسوبی است که با مرمر کاملا متفاوت است).
مرمر خالص سفید و شفاف است، ولی وجود برخی کانی‌های آلومینیوم و منیزیم موجب تنوع رنگ و نقش آن در انواع سفید، زرد، لیمویی، سبز، قرمز، قهوه‌ای و… می‌شود. برش این سنگ در جهت موازی و عمود بر لایه‌ها قابل انجام است. زیبایی چشم‌نواز، تنوع رنگ و قابلیت ساب و صیقل فوق‌العاده از ویژگی‌های منحصر به فرد این سنگ است و جزء سنگ‌های گران دسته‌بندی می‌شود.
سنگ تراونیکس
تراونیکس یکی از ترکیبات تراورتن و مرمر است که دارای خصوصیات مشترکی بین هر دو نوع است. این سنگ در رنگ‌های زرد، قرمز، شکلاتی و سفید وجود دارد. طرح‌ها و رگه‌های بسیار زیبا از خصوصیات بارز آن به شمار می‌رود. استحکام نسبتا مناسب، مقاومت مطلوب در برابر شرایط جوی و تا حدودی قابلیت عبور نور مشابه سنگ مرمر از ویژگی‌های آن است. به دلیل طرح و نقش زیبا، اکثرا تراونیکس به صورت صفحه فرآوری می‌شود و جهت تزئین کف و دیوار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سنگ مرمریت
مرمریت جزء سنگ‌های رسوبی و بعضا دگرگونی است که ساختار آن تحت تاثیر فشار و حرارت تغییر یافته است. به دلیل وجود رگه‌های آهکی فراوان و عدم دوام در برابر شرایط جوی، عمدتا در داخل ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. هوازدگی سطحی این سنگ موجب نفوذ بیشتر آب در رگه‌های آهکی و تخریب بافت می‌شود. البته میزان و سرعت تخریب بسته به شرایط جوی متغیر است ولی فرسایش یکنواخت کاملا در آن مشهود است. تخلخل کم، مقاومت مناسب، ساب‌پذیری بالا و تنوع بسیار زیاد طرح و رنگ از ویژگی‌های مرمریت‌هاست که آن را به یکی از گزینه‌های اصلی برای نمای داخلی مانند سنگ کف واحد، بدنه و پله تبدیل نموده است. ساب سنگ باعث براقی فوق العاده سنگ می شود.
سنگ چینی (سنگ کریستال)
سنگ کریستال یا چینی یکی دیگر از گونه‌های آهکی دگرگونی است که بلورهای ریز آن در سطح سنگ قابل رویت است. کلسیت به عنوان کانی اصلی در کنار کوارتز، هماتیت، گرافیت و… عناصر تشکیل‌دهنده این سنگ هستند که با افزایش میزان کوارتز، سختی سنگ نیز افزایش می‌یابد. چینی خالص سفید رنگ است، ولی وجود ناخالصی‌های کربن، کلرید، هماتیت و لیمونیت به ترتیب موجب ایجاد رگه‌های خاکستری یا مشکی، سبز، صورتی یا قرمز، زرد می‌گردد. تخلخل این سنگ پایین و جذب آب آن کم است. سنگ چینی از لحاظ جذب آب و چسبندگی به دوغاب تقریبا حد واسط میان گرانیت و تراورتن است.
به دلیل ویژگی‌های مذکور و همچنین مقاومت مناسب در برابر هوازدگی، در گذشته استفاده از سنگ چینی در نمای ساختمان مخصوصا مناطق گرمسیر متداول بوده است. لیکن امروزه به دلیل تنوع رنگ محدود، فرآوری ضعیف کارخانجات و قیمت بالا کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده عمده این سنگ تنها در نماهای داخلی مانند بدنه پارکینگ‌ها است.
جمع‌بندی و نکات مورد توجه در خرید سنگ
۱. هر سنگ با توجه به ویژگی فیزیکی و شیمیایی که دارد مانند سختی، مقاومت در برابر شرایط جوی، دوام، ثبات رنگ، ویژگی‌های ظاهری و… مناسب مکان خاصی است. لذا در خرید سنگ باید به محلی که سنگ را برای آن تهیه می‌کنیم توجه بیشتری داشته باشیم. به عنوان مثال تراورتن برای نمای خارجی، مرمر برای تزئین نمای مجلل داخلی، مرمریت برای کف فرش و نمای داخلی، گرانیت برای کف‌فرش و پله و پاگرد بسیار مناسب است.
۲. ظاهر سنگ باید بدون ترک، درز، خلل و فرج، پوسیدگی و رگه‌های سست باشد.
۳. با ضربه زدن روی سنگ با استفاده از جسم فلزی می‌توان تا حدودی به وجود ترک و شیار آن پی برد. صدای شیشه مانند، حاکی از عدم وجود ترک در بافت سنگ دارد.
۴. در هنگام خرید و بارگیری و حمل نیاز به نظارت است چرا که در بسیاری از موارد، سنگ در یکی از این مراحل آسیب می‌بیند.
 |
مپسا | نرم‌افزار آنلاین حسابداری پروژه ساخت و ساز |
|---|