ســنگ از قدیمی ترین مصالح ســاختمانی بوده و درعین حال به دلیل زیبایی ظاهری و هزینه نگهداری پایین، از جمله نماهای متداولی اســت که امروزه توجه زیادی در صنعت ساختمان به خود جلب کرده است. بطوریکه از موارد زیاد استفاده از سنگ نماکاری ساختمان است. برای نمای ساختمان از سنگ‌های بادوام و مقاوم استفاده می‌شود تا در برابر عوامل مختلف محیطی دچار آسیب نشوند.
نما نشان دهنده هویت و زیبایی شهر
نابسامانی نما که امروزه فضاهای شهری را نازیبا کرده است، فقط محدود به ساختمان‌های مسکونی نیست و همه ساختمان‌ها را در برمی‌گیرد ولی ساختمان‌های مسکونی بیشترین و تاثیرگذارترین عوامل منظر یک شهر می‌باشند، به این دلیل نقش کلیدى در هویت دادن به شهرها دارند.
از این رو مهندسان معمار نباید سلیقه‌های هنری و ارزشمند خود را در برابر خواسته‌های کارفرما و تقلید از مد روز از دست بدهند و همچنان سعی داشته باشند که طرح معماری مناسب را ارئه دهند.
زیرا در مواردی دیده می‌شود که کارفرماها به سلیقه خود نما و مصالح نما را عوض می‌کنند و بیشتر از آنکه تحت تاثیر معماران باشند از پیمانکاران و تبلیغ کنندگان مصالح تبعیت می کنند. همچنین گهگاه پیش می‌آید که بساز و بفروش برای قابل رقابت ماندن محصول خود در بازار در بخش های غیر قابل دید ساختمان مانند سازه و تاسیسات صرفه جویی می‌کند و برعکس به نازک کاری و نماسازی مشتری پسند توجه زیادی دارد.
نما نشان دهنده موقعیت فرهنگی سازندگان ساختمان است و نشانگر میزان نظم داشتن طرح ساختمان، امکانات و ذوق تزیین طراح آن است.
یک نما وضعیت ساکنان ساختمان را نشان می دهد. نما در واقع صورت ساختمان است. نماهای داخل ساختمان بیشتر جنبه خصوصی دارند، اما نماهایی که به سمت کوچه و بافت شهر باز می‌شوند، جنبه عمومی‌تر دارند.
در صورت اجرای صحیح و اصولی، نمای سنگی از دوام بالایی برخوردار خواهد بود. طراحی و نصب سنگ نما به روشی صحیح و اصولی برای جلوگیری از نیروهای وارده و زلزله، لازم می‌باشد. این طراحی و اجرا باید براساس قابلیت‌های سنگ و سیستم‌های نگهدارنده صورت گیرد.
سنگ نما را بر اساس منطقه و شرایط آب و هوایی که ساختمان در آن بنا شده انتخاب می‌کنند. برای مثال سنگ‌هایی که تخلخل کمی دارند برای مناطق سردسیر مناسب هستند زیرا یخبندان و یا وزش باد منجر به تخریب آن‌ها نخواهد شد. قبل از نماکاری باید عمر مفید ساختمان تخمین زده شود، سپس با توجه به آن سنگ نما انتخاب گردد. در کل سنگ نما به دلیل قرار گرفتن در هوای آزاد و شرایط متغیر جوی باید از پایداری لازم برخوردار باشد.
سنگ‌هایی که دارای کانی آهن هستند مقاومت بالایی در برابر فرسودگی ندارند و در برابر آب و هوا اکسید می‌شوند. علاوه بر آن اگر ناخالصی در قسمتی از سنگ دیده شود می‌تواند منجر به تخریب آن گردد.
شرایط متغیر جوی، تابش نور خورشید، یخبندان، گرد و غبار، باران های اسیدی، آلودگی هوا و … از جمله عواملی هستند که بر مقاومت سنگ اثر می‌گذارند. بنابراین قبل از سنگ کاری نما و خرید سنگ باید به بررسی کانی‌های آن پرداخته شود.
ویژگی‌ها و مشخصات فنی سنگ نما
برای نماسازی ســاختمان‌ها باید از سنگ‌هایی استفاده کرد که مشخصات زیر را داشته باشند:
۱- از نظر بافت و ظاهر سالم بوده و پوسیدگی نداشته باشد. همچنین بادوام و عاری از هوازدگی و رگه‌های سســت مارنی، میکایی، الیوین، پیریت، ترکیبات سولفاتی و سولفیدی و سایر موادی که در اثر عوامل جوی و هوازدگی تخریب می‌شوند باشد.
۲- سنگ نما باید فاقد شیار، ترک، درزهای باز، حفره یا دیگر نقص‌هایی که احتمال دارد به انســجام ســاختاری آن در زمینه استفاده مورد نظر آســیب وارد کند باشد.
همچنین سطوح و خطوط مرئی سنگ نباید لب پریدگی داشته باشد.
۳- در مقابــل عوامل جوی نظیر باران، تابش خورشــید، گازهــای موجود در هوا، بخار آب و وزش باد مقاوم باشد. ســنگ باید متراکم و دارای ســاخت و بافت یکنواخت بــوده و از بلورهای ریز تشکیل شده باشد و درجه خلوص آن تا حد امکان زیاد باشد. آب درون آن نشــت نکند به عبارت دیگر در آب از هم پاشــیده نشــده و با آن ترکیب نشود.
در مورد ســنگ‌های نما ضریب انبســاط حرارتی کانی‌های مختلف ســنگ و همچنین ملات پشــت آن باید نزدیک باشد تا از خرد شدن سنگ و جدا شدن آن از ملات جلوگیری به عمل آید.
۴- میزان رنگ پریدگی ســنگ‌های تزئینی نمای خارجی ساختمان در اثر آفتاب و هوازدگی نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که باید مورد توجه قرار گیرد.
میزان حل شــدن در آب، تخلخل، پایداری در برابر هوازدگی و مواد شیمیایی باید با استانداردهای مربوط مطابق باشد.
استفاده از سنگ‌های صیقلی در نما
استفاده از سنگ‌های ساختمانی تزئینی صیقل داده شده تقریبا در دهه‌های چهارم و پنجم رواج بسیار زیادی یافت به طوری که به عنوان یک ارزش برای بنا محسوب شد و سنگ محبوبیت بسیار زیادی پیدا کرد.
با توجه به اینکه فرآوری نمای سنگی، نام سنگ‌های صیقلی سخت و گران بود، برای ارزان تمام شدن آن، سنگ‌های ارزان تر مثل تراورتن در قطعاتی با ابعاد کوچک بسیار رواج پیدا کرد و به تدریج استفاده نادرست از سنگ باعث کاهش زیبایی و محبوبیت آن شد.
همچنین با توجه به نیاز به تثبیت سنگ‌ها در نما با پیچ، خصوصا در ساختمان‌های بلند، به تدریج استفاده از سنگ رو به کاهش نهاد تا اینکه مجددا در سال های اخیر این مصالح با تلفیق و ترکیب با مصالح دیگر مانند آجر و اندودهای سیمانی رواج پیدا کرد.
کاربرد سنگ مصنوعی در نمای ساختمان
با توجه به گران بودن سنگ طبیعی و همچنین پایین بودن تنوع آن در دهه ۶۰ میلادی، نوعی مصالح ساختمانی تولید شد که از همان موقع به سنگ مصنوعی ساختمانی شهرت یافت. این نوع سنگ کاربردهای فراوانی به خصوص در نمای سنگ ساختمان دارد و می تواند جلوه ساختمان با نمای سنگی را دو چندان سازد.
ایده به وجود آمدن سنگ مصنوعی از آنجا شکل گرفت که طراحان و معماران به منظور هر چه زیباتر کردن و چشم‌نوازتر کردن فضاها اعم از فضاهای درونی و بیرونی ساختمان‌ها و کف پوش‌ها و محوطه سازی‌های بیرونی نیاز به سنگ‌هایی با معیارهای دلخواه خود را احساس می‌کردند.
به علاوه پیشرفت صنعت ساختمان و سلیقه‌های مختلف این نیاز را بیان می‌کرد که سنگ‌هایی با طرح‌های مختلف و فاکتورهای فیزیکی و مکانیکی، کیفیت بالا و قیمت مناسب باید در دسترس باشد.
اصول اجرایی در نما سازی ساختمان‌های با نمای سنگی
۱- در نماهای سنگی چسبانده شده که وزن نما توسط ملات یا چسب تحمل می‌شود، استفاده از مهارهای مسلح کننده برای نگهداری لرزه‌ای نما اجباری می‌باشد.
۲- در سنگ نما نباید اثرهای ترک خوردگی یا رگه‌های ضعیف به صورت آشکار نمایان باشد. در صورت وجود این مسائل باید سنگ دارای ترک خوردگی را عوض کرد.
۳- تمیز کردن سطح زیرین نما قبل از نما کاری به طوری که از هر نوع آلودگی ( گرد و خاک ، شوره‌زدگی، دوده گرفتگی ،زنگ فلزات ، باقی مانده های مصالح زیرین و…)
۴- نصب آبچکان و قرنیز‌های شیب دار (شیب به داخل) برای ممانعت از نفوذ آب و رطوبت به داخل ساختمان.
۵- اجرای همرمان و هماهنگ دیوار چینی در نما در تمام ارتفاع ساختمان.
۶- استفاده از سنگ‌های نمای پر دوام و مقاومت بالا در برابر یخ زدگی و شرایط نامساعد جوی و محیطی،(نور خورشید، آب و رطوبت) با بافت و شکل مطلوب، بدون ترک خوردگی و خلل و فرج و مهم‌تر این که از نظر قیمت دارای صرفه اقتصادی باشد.
۷- در نماهای سنگی و سرامیکی مهار شده که وزن نما توسط اتصالات و استادهای فولادی تحمل می‌شود در کنار بازشوی در و پنجره باید از استادهای فولادی اضافی برای مهار نمای سنگی استفاده شود.
۸- در صورت استفاده از سنگ‌های پلاک باید از این سنگ‌ها در برابر رطوبت و یخبندان مراقبت نمود و مواد زاید را از سطح این سنگ‌ها پاک کرده و با استفاده از یکی از این روش‌ها سنگ ها را کاملا به سطح زیرین محکم کرد. لقمه گذاری، پیچ و رولپلاک کردن، نصب سیم، اسکوپ یا قلاب برای اتصال بهتر و محکم‌تر.
۹- سنگ‌دانه‌ها و به طور کلی مواد اولیه مصرفی در تهیه مصالح به ترکیبات لازم، برای کار نماسازی باید تمیز و عاری از هرگونه ناخالصی اعم از خاک، گل و لای، ناخالصی‌های معدنی و مواد زاید بوده و در عین حال دارای مقاومت بالا و شکل بافت مطلوب و مناسب باشند. البته آب مصرفی در بتن‌ها و ملات‌ها نیز باید عاری از انواع ناخالصی‌ها باشد.
غالباً از سنگ گرانیت، سنگ آهک، تراورتن، ماسه سنگ، سنگ لوح، ماربل و کوارتزیت برای نماسازی استفاده می‌شود. سنگ‌های نما از نظر کیفیت کلی باید سالم، بادوام و خوش ظاهر بوده و در هنگام انتخاب باید به دوام و پایداری در برابر عوامل جوی، تغییرات ابعادی، مقاومت فشاری، تخلخل، پایداری در برابر نمک‌های محلول و بخارات شیمیایی که احتمال می‌رود سنگ در معرض آن قرار گیرد توجه شود. در صورت اجرای صحیح و اصولی، سنگ‌ها از دوام بالایی برخوردار می‌باشند. انتخاب سنگ مناسب، مشخص نمودن روش استخراج و ساخت، طراحی شیوه اتصال و نصب صحیح تمام اجزا سبب افزایش مزایای استفاده از سنگ می‌شود.
 |
مپسا | نرم‌افزار آنلاین حسابداری پروژه ساخت و ساز |
|---|