تعاریف و آشنایی اولیه با بتن

بتن در اصل یک واژه فرانسوی با تلفظ صحیح بِتُن به معنی ماده مرکب است و در پروژه‌های عمرانی بدون شک جایگاه ویژه دارد. شایدکمتر ماده ساختمانی را می توان یافت که مانند بتن تنوع زیاذی داشته باشد . زیرا نه تنها با تغییر دادن مقدار سیمان، آب و سنگدانه ها ، بلکه با مصرف سیمان های مختلف و مصالح سنگی متفاوت می توان بتن هایی با خواص متفاوت تولید کرد . امروزه بتن به عنوان یک ماده ساختمانی مهم در ساخت انواع مختلف سازه ها نظیر ساختمان ها، پل ها، تونل ها، سد ها، اسکله ها، راه ها و سایر سازه های خاص دیگر کاربرد دارد.

بتن چیست؟

بتن شامل سیمان، سنگدانه و آب بوده که با نسبت معین و با روش‌های مختلف، ترکیب شده و تشکیل ماده‌ای روان می‌دهند که پس از گذشت زمان این ماده از حالت روان به حالت جامد تغییر می کند. به طور معمول در هر پروژه عمرانی برای بتن در دوره اجرا و بهره ‌برداری به ترتیب دوعامل کارایی و مقاومت بیشترین اهمیت را دارند.

کارایی بتن که در اصطلاح به آن اسلامپ (Slump) گفته می‌شود، به عنوان معرف میزان سهولت یا دشواری بتن‌ریزی، تراکم و پرداخت بتن است.
البته در اصل اسلامپ نام آزمایش شاخصی برای سنجش میزان کارایی بتن بوده است و از نظر نگارنده استفاده از این عنوان برای بیان یک ویژگی صحیح نیست، اما به هر حال در پروژه‌های عمرانی استفاده از واژه اسلامپ به جای کارایی مصطلح است.

مقاومت بتن بیشتر در مقابل نیروی فشاری بوده و در مقابل نیروی کششی عملکرد مناسبی ندارد. به همین جهت در زمانی که از مقاومت بتن صحبت می‌کنیم منظور مقاومت فشاری بتن است.
در مهندسی عمران بتن در سنین مختلف ویژگی‌های متعدد دارد که هر کدام از این ویژگی‌ها اهمیت خاص خود را دارند.
در ادامه به طور کامل این مبحث شرح و بسط داده خواهد شد.

سنین بتن

بتن تازه که هنوز در مرحله روان است، به جهت جلوگیری از نفوذ عوامل مخرب به ساختار سازه باید پرداخت شود تا کارایی لازم را داشته و به خوبی پرداخت‌پذیر شود و سطح آن به راحتی صاف گردد.
بتن جوان، بتنی است که گیرش آن اتفاق افتاده ولی هنوز مقاومت لازم را برای بهره ‌برداری ندارد در این مرحله عمل‌آوری بتن بسیار حائز اهمیت است.
بتن سخت شده که در آن مقاومت لازم برای بهره‌برداری از بتن نیز بوجود آمده، بسیار وابسته به عمل‌آوری بتن در مرحله قبل دارد.
در ادامه برخی از مزایا و معایب بتن در ساخت و ساز را به طور خلاصه بیان می کنیم.

مزایای بتن در ساخت و ساز:

• شکل پذیری بتن در مرحله بتن تازه
• مقاومت فشاری بالا
• مقاوم در مقابل آتش‌سوزی
• اقتصادی بودن
• در دسترس بودن مصالح

معایب بتن در ساخت و ساز:

• شکل‌پذیری کم
• مقاومت کششی کم
• اجرای بتن بسیار وابسته به شرایط محیطی است
• سرعت پایین اجرا
• وزن نسبتا زیاد

پایایی و دوام بتن

در شرایطی که در ساخت بتن همه مشخصات فنی و موارد لازم رعایت شود بتن دارای دوام بسیار بالایی خواهد بود.

برای مثال نسبت آب به سیمان باید رعایت شود زیرا این از خصوصیات مهمی است که بر دوام بتن اثر می گذارد. همچنین حداقل میزان سیمان نیز باید مشخص شود انتخاب نسبت صحیح آب به سیمان، تراکم کافی و عمل آوردن مناسب می‌تواند دوام بتن را بهبود بخشد.

وزن بتن

یکی دیگر از موارد مهم در بتن وزن آن است، این موضوع به ویژه در سازه‌هایی که وزن از نظر ایستایی نقش مهمی را ایفا می‌نماید، نمود بارزتری می‌یابد. یکی از عوامل مؤثر در بالا بردن وزن بتن به کار گرفتن مواد سنگی درشت و با وزن مخصوص زیاد است.

وزن واحد حجم بتن ساخته شده، باید بر اساس تجربه و اندازه ‌گیری در کارگاه به دست آید.

به طور کلی کارایی و روانی بتن باید بتواند به اندازه کافی باشد تا بتن بتواند به سهولت در قالب ها ریخته شود و به خوبی بدون اینکه جدایی سنگدانه ها را باعث شود در میان میلگردها قرار گیرد.

در ترکیب بتن به جهت اصلاح برخی از معایب ذکر شده و یا ایجاد یک خاصیت ویژه در بتن علاوه بر سیمان، سنگدانه و آب از مواد افزودنی با نسبت معین استفاده می‌شود.

منابع:

مبحث نهم مقررات ملی ساختمان 

آیین‌نامه بتن ایران (آبا) 

تکنولوژی، طرح مخلوط و ضوابط پذیرش بتن، حمیدرضا اشرفی، انتشارات نوآور

 

	مپسا | نرم‌افزار آنلاین حسابداری پروژه ساخت و ساز ثبت نام رایگان