بتن چیست؟
بتن، یک ترکیب شیمیایی است که در ساده‌ترین حالت، از ۳ بخش سیمان، سنگدانه و آب تشکیل می‌شود. سیمان نقش چسباننده و همچنین پر‌کننده‌ی بین سنگدانه‌ها را دارد. سنگدانههای رایج شامل ماسه، تراشه‌های آجری، تراشه‌های سنگی، شن، پوکه‌ها و غیره است.
ساخت و ساز با بتن، یک روش ارزان، سریع و بادوام برای انجام بسیاری از پروژه‌های ساختمانی است. با این حال، مزایا و معایب فراوانی در استفاده از این ماده وجود دارد. به عنوان مثال، در حالی که بتن با گذشت زمان مقاوم‌تر و بادوام‌تر می‌شود، مستعد یخ زدگی یا خوردگی توسط مواد شیمیایی موجود در خاک منطقه است.
در ادامه تعدادی از مزایا و معایب ساختمان‌های بتنی را مرور خواهیم کرد.
مزایای سازه های اسکلت بتنی
- مواد اولیه بتن در بیشتر مناطق به راحتی در دسترس است. سنگدانههای مصرفی که تقریبا در همه‌ی نقاط کره زمین به وفور یافت می‌شود و سیمان مصرفی نیز از مصالحی است که از گذشته به راحتی مورد استفاده‌ی بشر قرار می‌گرفته است. برای مثال یونانیان و رومی‌ها 800 سال قبل از میلاد سنگ آهک تکلیس شده را مصرف می‌کردند و بعدها آموختند که به مخلوط آهک و آب، ماسه و سنگ خرد شده یا آجر و سفال‌های شکسته نیز اضافه کنند که یک نوع بتن محسوب می‌شود.
- بتن کاربری آسانی دارد و با استفاده از قالب به هر شکلی در می‌آید.
- حمل و نقل آسان از محل اختلاط به محل بتن‌ریزی.
- قابلیت پمپ یا اسپری کردن برای پر کردن ترک‌ها و روکش تونل‌ها.
- وقتی بتن با فولاد مسلح می‌شود، ساخت انواع سازه‌ها از یک تیر ساده تا پیچیده ترین سازه‌ها امکان‌پذیر است.
- به دلیل یکپارچگی بیشتر بتن نسبت به سایر مصالح، سازه در کل ظاهر بهتری پیدا می‌کند و صلب‌تر خواهد بود.
- خاصیت بتن برای داشتن مقاومت فشاری بالا و همچنین ارزان‌تر بودن بتن، باعث می‌شود که ساختار بتنی اقتصادی تر از ساختار فولادی شود.
- بتن مصالحی است که می‌توان آن را با مقاومت مورد نیاز پروژه تولید کرد.
- دوام آن بسیار زیاد است.
- بتن ریزی را می‌توان در محل کارگاه انجام داد که باعث اقتصادی بودن آن می‌شود.
- هزینه نگهداری سازه‌های بتنی در شرایط عادی تقریبا ناچیز است.
- بتن مقاومت بیشتری در برابر آتش نسبت به سایر مصالح دارد و می‌تواند درجه‌های حرارت بالا را تحمل کند.
- بتن در برابر باد و آب مقاومت خوبی دارد بنابراین در ساخت پناهگاه‌های طوفان بسیار مفید است.
- نوعی از بتن که دارای پوکه‌ی معدنی به عنوان سنگدانه است را می‌توان به عنوان یک عایق صوتی استفاده کرد.
- لرزش در ساختمان‌های بتنی به دلیل وزن بالای آن بسیار کمتر است.
- تعمیرات اجزای بتنی در صورت بحرانی نبودن، به راحتی با پاشیدن مواد محافظ روی بتن یا پر کردن ترک‌ها و شکاف‌ها با مواد جدید انجام می‌شود.
- قابلیت تزریق کردن این ماده باعث می‌شود که بتوان از آن در جاهای غیر قابل دسترسی استفاده کرد. برای مثال در ساخت شمع‌های برجا بتن کاربری زیادی دارد.
معایب سازه های اسکلت بتنی
- به دلیل استحکام کششی کم بتن، برای جلوگیری از ترک خوردگی آن، لازم است که با مصالح دیگر (معمولا فولاد) تقویت شود.
- در صورت وجود تغییرات زیاد درجه حرارت در ساختمان‌ها، اتصالاتی برای ایجاد فضای مورد نیاز انبساط، لازم است.
- برخی نمک‌های محلول در بتن در حضور رطوبت باعث شوره زدگی سطح بتنی می‌شود.
- بتن ساخته شده با سیمان پرتلند معمولی، در حضور مواد قلیایی و حمله‌ی سولفات‌ها دچار تغییرات شیمیایی می‌شوند که کاهش مقاومت آن را در پی دارد.
- اجزای بتنی تا ۵ سال ابتدای ساخت در حضور بار‌های پایدار دچار خزش می‌شوند. این موضوع به خصوص در ساختمان های دارای گچبری ریز یا آینه کاری که به تغییر شکل ساختمان بسیار حساس‌اند ممکن است ایجاد مشکل کند.
- بتن نسبت به سایر مصالح انعطاف پذیری کمی دارد.
- بار مرده‌ی ساختمان‌های بتنی نسبت به ساختمان‌های فولادی بسیار زیاد است که باید تدابیر بیشتری برای پی و باربری خاک زیرین آن اندیشیده شود.
- با توجه به اینکه اکثرا قطعات بتنی در محل کارگاه ساختمانی ساخته می‌شود، اگر آزمایش‌های گرفته شده از بتن تراک میکسر پس از ۲۸ روز از مقدار مقاومت مشخصه مورد نظر کمتر شود، و مهندس طراح اعلام کند که با این مقاومت مشخصه سازه پاسخ نمی‌دهد، باید آن بخش از سازه تخریب شود یا تمهیدات دیگری اندیشیده شود که هزینه‌ی زیادی در بر دارد و باعث ایجاد تعویق در پروژه می‌شد.
تصمیم گیری در مورد نوع مصالح مصرفی به عهده‌ی مهندس طراح و البته خواست کافرماست. گاهی شرایط اقتصادی یا منطقه ای یک پروژه اقتضا می‌کند که از یک نوع مصالح خاص استفاده کرد. در حالتی که محدودیتی در استفاده از یک نوع مصالح نداشته باشیم باید مزایا و معایب سازه فلزی و بتنی را بررسی کرده و سپس تصمیم گیری با در نظر گرفتن همه‌ی جوانب انجام شود.
منابع
 |
مپسا | نرم‌افزار آنلاین حسابداری پروژه ساخت و سازثبت نام رایگان |
|---|
