در سراسر جهان، مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM) برای اطمینان از مدیریت پروژه و برنامه‌ریزی، طراحی و ساخت ساختمان‌ها به صورت کاملا کارآمد و مشارکتی، به یک فرآیند مهم و حتی اجباری تبدیل شده است. در ادامه در مورد تعریف BIM، استفاده از آن، سطوح مختلف و آینده آن صحبت خواهیم کرد.
مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM) چیست؟
BIM مخفف کلمات Building Information Modeling به معنای مدلسازی اطلاعات ساختمان است. این تکنولوژی به ذینفعان و متخصصان معماری، مهندسی و ساخت و ساز اجازه می‌دهد تا در برنامه‌ریزی، طراحی و ساخت یک ساختمان با استفاده از یک مدل سه‌بعدی همکاری کنند.
همچنین می‌تواند با استفاده از داده‌هایی که صاحبان به آن‌ها دسترسی دارند، به بهره‌برداری و مدیریت ساختمان بپردازد. این داده‌ها به صاحبان، سهامداران و ذینفعان اجازه می‌دهد تا براساس اطلاعات مربوط به این مدل، حتی پس از ساخت ساختمان نیز تصمیم‌گیری کنند.
به بیان دیگر، BIM یا مدلسازی اطلاعات ساختمان، یک فرایند برای ایجاد و مدیریت اطلاعات در مورد یک پروژه ساختمانی در طول چرخه عمر پروژه است. یکی از خروجی‌های کلیدی این فرایند، مدل اطلاعات ساختمان یا توصیف دیجیتالی از هر جنبه دارایی ساخته شده است.
این مدل اطلاعات جمع‌آوری شده در مراحل اصلی یک پروژه را به روز می‌کند. ایجاد یک مدل اطلاعات دیجیتالی ساختمان، به کسانی که با ساختمان در تعامل هستند، این امکان را می‌دهد که اقدامات خود را بهینه کنند و در نتیجه کل طول عمر ساختمان بیشتر خواهد شد.
BIM مدلسازی اطلاعات و مدیریت اطلاعات در یک محیط تیمی برای مدیریت پروژه است، تمام اعضای تیم باید مطابق با استانداردهای مشابه کار کنند که با این فناوری امکان‌پذیر خواهد بود.
چگونه BIM می‌تواند به شما کمک کند؟
BIM تمام اطلاعات مربوط به مؤلفه‌های ساختمان را به طور یک‌جا جمع‌آوری می‌کند. BIM این امکان را برای افراد فراهم می‌کند که به هر منظور دسترسی به آن اطلاعات داشته باشد. به عنوان مثال برای ادغام جنبه‌های مختلف طراحی به طور مؤثرتر که باعث می‌شود خطر اشتباهات و اختلافات کاهش پیدا کند و هزینه‌های تغییرات در پروژه به حداقل برسد.
از داده‌های BIM می‌توان برای نشان دادن کل چرخه عمر ساختمان، از شروع و طراحی گرفته تا تخریب و بازیافت مواد استفاده کرد.
فضاها، سیستم‌ها، محصولات و توالی فعالیت‌ها می‌توانند در مقیاس نسبی با یکدیگر و نسبت به کل پروژه نشان داده شوند و از بروز خطاها در مراحل مختلف توسعه و ساخت و ساز جلوگیری شود.
تاریخچه مدلسازی اطلاعات ساختمان
در گذشته از نقشه‌ها و طراحی‌ها برای بیان اطلاعات در مورد یک طرح خاص ساختمانی استفاده می‌شد. استفاده از این رویکرد دو بعدی، تجسم ابعاد و الزامات را بسیار دشوار کرده بود.
بعد‌ها CAD) Computer Aided Design) آمد که به طراحان کمک کرد تا با استفاده از رایانه، طراحی‌ها و اطلاعات ساختمان را در یک محیط دیجیتال مشاهده کنند.
در قدم بعدی CAD تبدیل به یک محیط سه‌بعدی شد، که تصاویر واقعی‌تری از طرح‌ها ارائه می‌داد. در حال حاضر مدلسازی اطلاعات ساختمان در بسیاری از کشورها برای ساخت و ساز امری اجباری است و باید بدانیم که BIM چیزی بیش از یک مدل سه‌بعدی است.
عناصر یا آبجکت‌های مدلسازی اطلاعات ساختمان
عناصر BIM یا مولفه‌هایی که یک مدل BIM را تشکیل می‌دهند هوشمند هستند، هندسه دارند و داده‌ها را ذخیره می‌کنند. در صورت تغییر هر عنصر، نرم‌افزار BIM مدل را به روز می‌کند تا آن تغییر را در کل مدل منعکس کند. این ویژگی باعث می‌شود که مدل در طول کل فرایند سازگار و هماهنگ بماند تا مهندسان سازه، معماران، مهندسان تاسیسات برقی و مکانیکی، طراحان، مدیران پروژه و پیمانکاران بتوانند در یک محیط مشترک به صورت کارآمدتری کار کنند.
اطلاعات ساختمان در BIM چیست؟
BIM به طور کلی به روند کار کلیه طرف‌های درگیر در ساخت و ساز، مدیریت چرخه دارایی‌های ساخته شده، کار مشترک و به اشتراک‌گذاری داده‌ها اشاره دارد. با این حال، قدرت واقعی BIM در «اطلاعات» است. تمام اطلاعات جمع‌آوری شده از مرحله برداشت و جمع‌آوری اطلاعات تا تکمیل پروژه فقط ذخیره نشده‌اند، بلکه کاربردی هستند.
از این داده‌ها می‌توان برای بهبود دقت، بیان قصد طراحی، بهبود انتقال دانش از ذینفع به ذینفع دیگر، کاهش تغییرات در پروژه و مشکلات هماهنگی میدانی و ارائه بینش در پروژه‌های ساختمانی موجود و حتی برای پروژه‌های نوسازی و بازسازی بعدی استفاده کرد.
چگونه اطلاعات BIM به اشتراک گذاشته می‌شود؟
این اطلاعات در یک مدل BIM از طریق یک فضای آنلاین متقابل قابل دسترسی است که به عنوان یک محیط داده مشترک (CDE) شناخته می‌شود و اطلاعات در آن به اشتراک گذاشته می‌شود. داده‌های جمع‌آوری شده به عنوان مدل اطلاعات معرفی می‌شوند. مدل‌های اطلاعاتی در تمام مراحل عمر ساختمان قابل استفاده هستند. از آغاز کار تا اجرا و حتی نوسازی و برچیدن.
سطوح مختلف BIM کدام هستند؟
حال که به بررسی مدلسازی اطلاعات پرداختیم، بهتر است که با سطوح مختلف BIM آشنا شویم.
سطوح مختلف مدلسازی اطلاعات ساختمان برای انواع مختلف پروژه‌ها قابل دستیابی است. هر سطح مجموعه معیارهای متفاوتی را نشان می‌دهد که سطح مشخصی از رشد مدل را نشان می‌دهد. هدف این سطوح، سنجش میزان اثربخشی است و اینکه چقدر اطلاعات در کل فرآیند به اشتراک گذاشته شده و مدیریت می‌شوند.
در مورد اینکه هر سطح شامل چه موارد و معیارهایی است و اینکه چگونه می‌توانید مشخص کنید که در کدام سطح کار می‌کنید در ادامه توضیحاتی آورده شده است. البته این توضیحات فقط در مورد سطوح ۰ تا ۳ هستند.
سطح صفر مدلسازی اطلاعات ساختمان
سطح صفر BIM مربوط به عدم کارکرد مشترک است. اگر از نقشه‌های دو بعدی CAD استفاده می‌کنید و یا با چاپ‌های دیجیتال کار می‌کنید، با اطمینان می‌توانید بگویید که در سطح صفر قرار دارید. امروزه بیشتر صنایع در سطح بالاتری از سطح صفر مشغول کار هستند، اگر چه هنوز در برخی کارها، متخصصان از معرفی یک فرایند جدید استقبالی نمی‌کنند و در همان سطح صفر باقی ماندهاند.
سطح یک مدلسازی اطلاعات ساختمان
استفاده از نقشه‌های سه‌بعدی CAD برای کارهای مفهومی، اما دو بعدی برای تهیه اطلاعات تولید و سایر مستندات، احتمالاً به معنای کار شما در سطح یک BIM است. در این سطح به اشتراک‌گذاری الکترونیکی داده‌ها در یک محیط داده مشترک (CDE) که معمولاً توسط پیمانکار اداره می‌شود صورت می‌گیرد. بسیاری از شرکت‌ها در سطح یک BIM هستند که همکاری زیادی را شامل نمی شود و هر ذینفع داده‌های خود را منتشر و مدیریت می‌کند.
سطح دو مدلسازی اطلاعات ساختمان
سطح دوم BIM در آوریل سال 2016 در کلیه پروژه‌های مناقصه عمومی در انگلستان الزامی اجباری شد. در سطح 2، همه اعضای تیم از مدل‌های سه بعدی CAD استفاده می‌کنند اما بعضی اوقات در یک مدل مشترک کار نمی کنند. با این حال نحوه تبادل اطلاعات ذینفعان، آن را از سایر سطوح متمایز می‌کند.
اطلاعات مربوط به طراحی یک محیط ساخته شده از طریق یک پرونده مشترک به اشتراک گذاشته می‌شود. هنگامی که شرکت‌ها این سطح از مدلسازی اطلاعات ساختمان را با داده‌های خود ترکیب می‌کنند، در وقت صرفه‌جویی می‌کنند، هزینه‌ها را کاهش می‌دهند و نیاز به دوباره‌کاری را از بین می‌برند. از آنجا که داده‌ها از این طریق به اشتراک گذاشته می‌شوند، نرم‌افزار CAD باید قادر به انجام فرآیند به اشتراک‌گذاری یک پرونده مشترک باشد.
سطح سه مدلسازی اطلاعات ساختمان
در سطح 3 BIM، همکاری بیشتر می‌شود. به جای آنکه هر یک از اعضای تیم که در مدل سه‌بعدی خود، کار کنند، همه از یک مدل پروژه مشترک و یکتا استفاده می‌کنند. این مدل در یک «محیط مرکزی» قرار دارد و توسط همه قابل دسترسی و اصلاح است. به این حالت Open BIM (مدلسازی اطلاعات ساختمان به صورت باز) گفته می‌شود، بدین معنی که لایه دیگری از محافظت در برابر درگیری‌ها در پروژه افزوده می‌شود و در هر مرحله ارزش پروژه را اضافه می‌کنند. دولت انگلستان حتی متعهد شده است که سطح 3 BIM، شرط لازم برای همه پروژه‌ها در سال‌های آینده باشد.
آینده مدلسازی اطلاعات ساختمان چگونه است؟
آینده صنعت ساخت و ساز، دیجیتال است و BIM آینده طراحی و مدیریت طولانی‌مدت تسهیلات است. مدلسازی اطلاعات ساختمان در حال ایجاد تغییر در تمام صنایع است. از آنجا که سخت‌افزار، نرم‌افزار و برنامه‌های کاربردی ابری توانایی بیشتری برای اداره مقادیر روزافزون داده‌ها و اطلاعات خام دارند، استفاده از BIM حتی بیشتر از آنچه در پروژه‌های جاری هست برجسته‌تر خواهد شد.
اهداف بلندمدت برای ساخت و ساز 2025 دولت انگلستان، استراتژی صنعتی برای ساخت و ساز با هدف رسیدن به هزینه‌های پایین‌تر، تحویل سریع‌تر و بهبود صادرات خدمات ساخت به منظور قرار دادن انگلستان در خط مقدم ساخت و سازهای بین‌المللی است که همه اینها با استفاده از BIM قابل دسترسی خواهد بود.
به دلیل مزایای واضح BIM، مطمئناً این فناوری ماندگار خواهد شد. این فناوری اهدافی دارد که برای همه کسانی که از آن استفاده می‌کنند، کاملاً سودمند است. بدون شک در ساخت و سازهای آینده، همکاری و استفاده از محیط‌های دیجیتالی حتی بیشتر خواهد بود.
علاوه بر این در سراسر جهان، تلاش برای کاهش ضایعات در ساخت و ساز وجود دارد. بخش اعظم این ضایعات به ناکارآمدی زنجیره تأمین، درگیری‌ها در طول پروژه و اصلاحات مجدد مربوط می‌شود. با کار مشترک در یک محیط BIM، همه این موارد بسیار کمتر می‌شود و زمینه برای فردای بهتر فراهم خواهد شد.
منابع
 |
مپسا | نرم‌افزار آنلاین حسابداری پروژه ساخت و ساز |
|---|
