در بسیاری از ساختمان‌ها برای مقاوم ساختن بخش‌های باربر از سازه‌های بتنی یا همان اسکلت‌های بتنی استفاده می‌کنند.
در این نوع سازه از بتن یا به صورت دقیق‌تر، باید بگوییم از «بتن آرمه» استفاده می‌شود. بتن آرمه را از ترکیب مواد اولیه‌ای شامل: سیمان، شن، ماسه، میلگردهای فولادی می‌سازند. اگر برای یک ساختمان از این گونه بتن استفاده کنند، آن ساختمان یک اسکلت بتنی نام می‌گیرد. البته باید اشاره کرد که این نوع متریال را در بخش‌هایی نظیر: پی و ستون‌ها استفاده می‌کنند.
بنابراین، اعضای باربر و بخش‌هایی که فشار را تحمل می‌کنند را از بتن آرمه می‌سازند. در ادامه اطلاعات بیشتری در مورد ساخت واجرای اسکلت بتنی ارائه می‌کنیم. با ما همراه باشید.
چرا از اسکلت بتنی استفاده می‌کنند؟
همانطور که در بخش مقدمه اشاره کردیم، چنین سازه‌هایی نقش بسیار مهمی در مقاومت، استحکام و تحمل فشار ایفا می‌کنند.
در ادامه تعدادی از مزایای استفاده از اسکلت بتنی را معرفی می‌کنیم:
- ارزان بودن هزینه استفاده از این نوع سازه به خاطر اینکه آن را از مواد ارزان و رایجی مثل شن و ماسه می‌سازند.
- استحکام و مقاومت بیشتری نسبت به سازه‌هایی دارد که با استفاده از مصالح دیگری ساخته می‌شوند.
- بتن به خاطر اینکه از مواد منعطف ساخته می‌شود، قابلیت شکل‌پذیری بسیار خوبی دارد. این ویژگی باعث شده تا بتوان از آن در جاهای مختلفی مثل پل هم استفاده کرد.
- این نوع سازه در مقابل حرارت بسیار مقاومت خوبی دارد. همین هم کمک می‌کند تا در مواقع بروز آتش‌سوزی‌های بزرگ ساختمان‌هایی که با آن ساخته شده‌اند کمترین آسیب را ببینند.
- با توجه به استفاده از آن در قسمت «پی» ساختمان هنگام رخ دادن زلزله احتمال ریزش بنا یا وارد شدن آسیب‌های جدی کم خواهد شد.
با توجه به چنین مزیت‌هایی می‌توان نتیجه گرفت که برای بسیاری از ساختمان‌های مسکونی، اداری و تجاری بهتر است که از اسکلت بتنی بهره برد. در بخش‌های بعدی به این می‌پردازیم که در کدام یک از قسمت‌ها و به چه شکلی باید از این سازه بهره برد.
البته لازم است به این مساله هم بپردازیم که اسکلت بتنی معایب خودش را هم دارد. از جمله:
- وزن بسیار بالاتری که نسبت به سازه‌های فلزی دارد.
- اگر در قسمت سقف استفاده شود، باید بر روی آن سقف کاذب هم تعبیه گردد.
- محدودیت‌های اجرای خاص خودش را دارد.
- نسبت به سازه‌های فلزی تحمل نیروی کششی کمتری دارد.
روش ساخت اسکلت بتنی
در ساختمان‌های مدرن استفاده از چنین اسکلتی مرسوم و رایج است. برای تولید این نوع سازه، باید قبل از هر چیز چارچوب آن را ساخت. این چارچوب همان اسکلتی است که بتن در آن قرار می‌گیرد.
در بخش افقی و عمودی به ترتیب، تیرها و ستون‌ها را نصب می‌کنند و اتصال دادن این اجزا به هم جزء اصلی‌ترین مراحل ساخت اسکلت بتنی به شمار می‌آید. تمام آن‌ها نیز از جنس فولاد انتخاب می‌شود و همین جنس فولادی آن‌هاست که مقاومت فوق‌العاده‌ای در برابر فشار، حرارت و زلزله از خود نشان می‌دهد.
بتن را نیز از ترکیب شن، ماسه و سیمان تولید می‌کنند.
اسکلت ساختمان در چه بخش‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
سازه بتنی را عموما در قسمت‌هایی قرار می‌دهند که بیشترین میزان فشار و بار بنا را حمل می‌کنند. این قسمت‌ها شامل موارد زیر هستند:
- انواع ستون‌های اصلی
- پی و فونداسیون ساختمان
- شاه‌تیرها و تیرهای دیگر مثل تیرچه
- سقف
- دیوار برشی
- پله
مراحل اجرای اسکلت بتنی در ساختمان‌ها
در این بخش، مراحل را به صورت خلاصه معرفی می‌کنیم و در ادامه توضیح کامل‌تری ارائه خواهیم کرد.
- آماده کردن سطح زمین: انجام کارهایی نیز خاکبرداری، تخریب، پر کردن گودی‌ها و صاف نمودن سطح اصلی.
- گودبرداری و پی‌ریزی بر روی سطح هموار شده.
- آرماتوربندی فونداسیون و بتن.
- مرحله بعدی بتن‌ریزی قسمت فونداسیون است و آماده نگاه داشتن آن برای مرحله پنجم که به ستون‌ها مربوط می‌شود.
- حالا ستون‌ها را آرماتوربندی و بتن‌ریزی می‌کنند.
- نصب تیرچه بلوک در سازه بتنی
- نصب میلگردها در سقف، قالب‌بندی دیوارها و آماده‌سازی بنا برای بتن‌ریزی سقف.
- قالب‌بندی، آرماتوربندی و بلوک‌گذاری طبقات بعدی.
- انجام دیوارچینی و تیغه‌چینی.
- انجام کارهای تکمیلی نظیر نصب در و پنجره، ریختن ایزوگام.
- نماسازی و تکمیل ساختمان برای بهره‌برداری
روش ساختمان‌سازی با اسکلت بتنی
پی‌ریزی و ساخت فونداسیون به صورت مشابه برای انواع ساخت و سازها صورت می‌گیرند. یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌های سازه بتنی با سازه فلزی این است که در هنگام اتصال ستون به فونداسیون از میلگردهای انتظار برای اتصال میلگردهای ستون و فونداسیون استفاده می‌کنند.
ستون
ستون‌های بتنی بخش زیادی از بار ساختمان بر روی زمین را تحمل می‌کنند. این ستون‌ها به چهار شکل ساخته می‌شوند: دایره‌ای، مربعی، مستطیل و چندضلعی.
میلگردهایی که در ستون تعبیه می‌شوند باید بین 5 تا 25 سانتی‌متر از یکدیگر فاصله داشته باشند. ضمنا، خاموت‌بندی برای ستون‌ها هم اهمیت دارد و برای هر ستون در هر یک متر 4 خاموت نصب می‌کنند.
ضمنا، یکی دیگر از کارهایی که در این مرحله انجام می‌شود خم کردن میلگردهاست. انجام این کار با هدف ثابت ماندن میلگردها و جلوگیری از کوچک شدن آن‌ها است.
سقف و تیر
در قسمت تیر و سقف هم از انواع میلگردها از جمله میلگرد تقویتی استفاده می‌شود. البته در قسمت سقف از تیرچه بلوک برای قالب‌بندی بتن در سقف کمک می‌گیرند. تیرچه همان کار تیرهای فرعی را در سقف انجام می‌دهد و بلوک هم در دو نوع بلوک سفالی و بلوک سیمانی، قالبی است برای بتن‌ها.
بلوک‌ها به دلیل اینکه بخشی از آن‌ها خالی می‌ماند وزن سبک‌تری در قسمت سقف ایجاد می‌کنند و بتن داخل آن‌ها نیز استحکام لازم را ایجاد می‌نماید.
در ضمن بین بلوک‌های سیمانی و سفالی از نظر مقاومت و استحکام تفاوت چندانی وجود ندارد. اما با توجه به اینکه بلوک‌های سیمانی را می‌توان در محل کار هم ساخت در حالیکه نوع سفالی فقط در کارخانه تولید می‌شود، هزینه کمتری دارد. شما هم می‌توانید برای پایین آوردن هزینه سازه بتنی از بلوک‌های سیمانی بهره ببرید.
در ادامه نوبت به قالب‌بندی تیرها می‌رسد. این کار را با قالب تخته‌ای انجام می‌دهند و تخته‌هایی با عرض 5 تا 10 سانتی‌متر زیر تیر می‌گذارند تا تیرچه بر روی میلگردها بار زیادی ایجاد نکند.
شمع‌بندی و بتن‌ریزی
کار بعدی شمع‌بندی زیر تیرچه‌ها است که معمولا در هر یک متر تا 1.5 متر، یک ردیف شمع را برای تیرچه‌هایی که در سقف هستند در نظر می‌گیرند.
برای شمع‌بندی از دو نوع شمع استفاده می‌شود: شمع فلزی و شمع چوبی.
بعد از شمع‌بندی کردن لازم است تا بین تیرچه‌ها را با بلوک پر کرده و میلگردهای حرارتی نصب کنند. مراحل بعدی، بتن‌ریزی و شیب‌بندی و ایزولاسیون هستند که باید درست و اصولی انجام شوند. خصوصا برای بتن‌ریزی توصیه می‌شود که به صورت یکپارچه انجام شود.
ویبره کردن بتن
با انجام کارهای قبلی، نوبت به ویبره کردن بتن می‌رسد. این عملیات با دستگاه ویبراتور انجام می‌شود و با هدف متراکم کردن بتن‌هایی صورت می‌گیرد که داخل تیرها و دال‌ها ریخته شده‌اند.
دستگاه ویبراتور را به یک شلنگ متصل می‌کنند و به خاطر جریان برقی که دائما در حال لرزاندن شلنگ است موجب می‌شود تا بتن به خوبی در تمام فضا پخش شود. البته انجام ویبره بتن‌ها باید به اندازه مناسب صورت پذیرد و در غیر این صورت؛ مشکلات خاصی به همراه خواهد داشت.
آرماتوربندی
نیروهای کششی که بر روی ساختمان ایجاد می‌شوند تماما بر دوش میلگردهاست. به همین خاطر هم اجرای آرماتوربندی اهمیت بالایی در این مرحله از کار دارد.
آرماتورها را در قطرهای مختلفی تولید و عرضه می‌کنند. بنابراین، بهتر است که قطر مناسبی برای آرماتورها انتخاب شود که معمولا به نسبت قطر و اندازه میلگرد تصمیم‌گیری می‌شود. برای انجام عملیات آرماتوربندی، اگر قطر آن‌ها زیر 12 میلی‌متر باشد به راحتی می‌توان آن را با دست خم نمود. اما برای قطرهای بیشتر حتما به یک دستگاه مکانیکی نیاز پیدا خواهید کرد.
قالب‌بندی
قالب‌های ساخته شده برای بتن دو نوع هستند: چوبی و فلزی.
این قالب‌ها وزن بتن را تا قبل از خشک شدنش تحمل می‌کنند. زیر آن‌ها نیز داربست‌هایی تعبیه می‌شود تا در این کار به قالب کمک کنند. تاثیر دیگری که بر روی بتن‌ها می‌گذارند، شکل دادن و تعیین اندازه قطعات بتنی است. در کشور ما قالب‌های چوبی بیشتر از جنس چوب روسی ساخته می‌شوند.
اما قالب‌های یاد شده در چند بخش استفاده زیادی دارند. از جمله آن بخش‌ها می‌توان به موارد پایین اشاره کرد:
- قالب‌بندی در قسمت پی
- قالب‌بندی در قسمت ستون
- قالب‌بندی در قسمت تیرها
- قالب‌بندی در قسمت سقف
قالب‌برداری
پس از خشک شدن قطعات بتنی، این اجزا می‌توانند وزن خود را به خوبی تحمل کنند. پس زمان باز کردن این قالب‌ها رسیده است. باید مراقب بود که هنگام قالب‌برداری هیچگونه آسیبی به گوشه بتن‌ها وارد نشود.
ترمیم سازه‌ها و اسکلت‌های بتنی
با توجه به اینکه اسکلت‌های بتنی با گذشت زمان فرسوده می‌شوند، شرکت‌های مختلفی در زمینه ترمیم آن‌ها فعالیت می‌کنند. از جمله کارهایی که برای ترمیم این سازه‌ها می‌توان انجام داد، موارد زیر هستند:
- تغییر کاربری
- بیشتر کردن تعداد طبقات
- پیدا کردن ضعف‌ها و نواقصی که در طراحی و اجرا وجود داشته‌اند.
 |
مپسا | نرم‌افزار آنلاین حسابداری پروژه ساخت و ساز |
|---|