با توسعه یافتن معماری سبز و ساخته شدن ساختمان‌های سبز در سرتاسر جهان، تنور خودکفا شدن ساختمان‌ها حسابی داغ است. معماری ساختمان خودکفا بیش از هر چیز به این توجه دارد که طراحی بنا در راستای تامین انرژی‌های مورد نیاز در داخل خود ساختمان صورت گیرد. در این صورت دیگر آن بنا نیازی به انرژی‌های برق، گاز و … از خارج ندارد و همه آن‌ها را خودش تولید می‌نماید.
طراحی و ساخت چنین ساختمان‌هایی نه تنها به کاهش هزینه‌های متداول منجر می‌گردد، بلکه کیفیت زندگی ساکنین را هم ارتقا می‌دهد و از همه مهم‌تر، کاملا در خدمت محیط زیست و حفظ و نگاهداری آن می‌باشد. پس برای آشنایی با این ایده خلاقانه و شگفت انگیز، پیشنهاد می‌کنیم که با مطالعه ادامه این مطلب همراه ما باشید.
ساختمان خودکفا چیست؟
یک ساختمان خودکفا به بنایی گفته می‌شود که خدمات پشتیبانی زیربنایی خودش را از جمله: شبکه برق، شبکه گازرسانی، سیستم آب‌رسانی، تصفیه فاضلاب، زهکشی باران، سرویس ارتباطی تامین نموده و نیازی نداشته باشد که این خدمات از بیرون برایش تامین شوند.
با اتکا به این ایده می‌توان اثرات زیست محیطی ساخت و ساز را حسابی کاهش داد، فضای زندگی را بسیار امن‌تر نمود، هزینه کارفرما را حین ساخت کاهش داد و ساکنان آن را راضی‌تر از همیشه نگاه داشت. چنین ساختمانی از شبکه انرژی شهری مستقل است و چنانچه، حادثه‌ای نظیر سیل یا زلزله رخ بدهد و یا حتی در صورت بروز جنگ و بمباران، نه تنها بدون هیچ مشکلی انرژی‌های مورد نیازش تامین می‌شوند بلکه می‌تواند برای مدت‌های طولانی به همین منوال ادامه دهد.
طراحی چنین ایده‌هایی علی‌الخصوص در کشورهایی که هزینه اشتراک آب، برق، گاز و ارتباطات‌گران است، اجازه می‌دهد تا شهروندان از کیفیت بالاتر زندگی و حتی پس انداز بیشتر پول‌هایشان حسابی لذت ببرند.
طبق آزمایش‌های به عمل آمده، یک ساختمان سبز چیزی در حدود ۴۰ تا ۶۰ درصد انرژی کم‌تری نسبت به دیگر ساختمان‌ها مصرف می‌نماید.
ویژگیهای یک ساختمان خودکفا
با توجه به اینکه این ایده بسیار منعطف عمل می‌کند و قوانین کلی و یکسانی برای آن وجود ندارد، بهتر است برای توضیح بهتر ویژگی‌هایش از چند مثال استفاده کنیم.
سال ۲۰۰۰ اعلام شد که در کشور استرالیا شهروندان می‌توانند در ساختمان‌هایی زندگی کنند که به آن‌ها اجازه می‌دهد بدون نیاز به پرداخت پول قبض آب و برق و گاز در آنجا سکنی گزینند. گفته می‌شد که حتی به سیستم‌های گرمایشی و سیستم‌های سرمایشی احتیاجی نیست و همچنین، آب مصرفی ساکنین را در داخل آن تامین نموده و از هدر رفت انرژی‌ها جلوگیری می‌شود.
وقتی که این موضوع در جامعه مطرح شد، کسی باور نمی‌کرد که انجام چنین کاری امکان‌پذیر باشد. در صورت محقق شدن این وعده‌ها، به جز مزایای زیست محیطی، اقتصادی و کیفیت زندگی، فضای داخلی خانه‌ها نیز بزرگ‌تر می‌شد و عملا دغدغه‌های افراد برای ادامه حیات و استرس‌هایی که به صورت روزمره درآمده بودند کاهش چشمگیری می‌یافت.
در کشور هند، ساختمان‌ها را با سیستم‌های موسوم به HAVC طراحی می‌نمایند که نوعی از سیستم‌های گرمایشی و تهویه هوا است. در آن‌ها تامین روشنایی، برق رسانی و گرم کردن آب مصرفی به واسطه منابع انرژی تجدیدپذیر صورت می‌گیرد و این انرژی‌ها در داخل همان فضا تولید می‌شوند. همچنین، مدیریت آب، مدیریت پسماند و ضایعات و یکسان نگاه داشتن حرارت محیط زندگی به صورت علمی انجام می‌شود.
در کشور آلمان، یک شرکت معماری در شهر فرایبورگ ساختمانی را طراحی کرده که توانایی تامین انرژی‌های مورد نیاز خود و حتی همسایگانش را دارد. در توضیح آن گفته‌اند همانطور که یک خودرو می‌تواند با بهره بردن از باتری‌های لیتیوم-یونی حرکت کند، یک بنا هم به صورت مشابه می‌تواند با استفاده از چنین فناوری انرژی‌های مورد نیازش را در محل تامین کند.
بدین ترتیب، در همان شهر فرایبورگ شهرکی ساخته شد که تمام بلوک‌هایش بر اساس همین فرایند طراحی شده‌اند. شرکت‌های آلمانی نظیر فری، زیمنس و موسسه سیستم‌های انرژی خورشیدی فرانهوور در انجام این پروژه مشترکا همکاری داشتند. نتیجه همکاری آن‌ها بلوک‌هایی بود که در هر کدام یک باتری تعبیه شده بود. این باتری با انرژی خورشیدی شارژ می‌شد و به مانند هسته اصلی هر خانه عمل می‌کرد.
هر بلوک دارای ۱۶ طبقه بود و سقف آن با استفاده از مدرن‌ترین تکنولوژی‌های تامین انرژی سبز ساخته شد. بر روی سقف‌هایشان، پنل‌های فتو ولتاییک تعبیه می‌شد که بازدهی آن‌ها به طرز عجیبی بسیار بالا بود. ضمنا، نمای خارجی آن‌ها مجهز به سوکت‌هایی بودند که 5 هزار مگاوات ساعت انرژی را در همان باتری لیتیوم یونی ذخیره می‌کردند. نحوه ارتقا یافتن این باتری‌ها نیز اینطور بود که یک تکنولوژی برای انجام اکسیداسیون و کم کردن وانادیوم داخل آن کار شده بود. در نتیجه، به راحتی تمام انرژی‌های مورد نیاز از همان محل و حتی از مکان‌های اطراف به دست می‌آمد.
همانطور که گفتیم این بلوک‌ها در عین حال که انرژی مورد نیاز ساکنین خود را تولید می‌نماید، به ساختمان‌های همسایه نیز برای این کار کمک می‌کنند. فرایند این عملیات بر این اساس طراحی شده است که به جای استفاده از جریان‌های متناوب و استاندارد یا همان AC از سیستم انتقال جریان و توزیع برق از جریان مستقیم (DC) بهره بردند. انجام این پروژه دقیقا در راستای اهداف معماری پایدار است که هم خود آن ساختمان‌ها هیچ خطری برای محیط زیست ندارند و هم موجب می‌شوند تا محیطی سالم و سبز دراطرافشان شکل بگیرد.
ساختمان‌هایی که با استفاده از فاضلاب شهری به خودکفایی در انرژی می‌رسند
تا اینجا سه مثال مهم و مشهور را در عرصه معماری سبز بررسی نمودیم که هر کدام از آن‌ها می‌تواند الهام بخش انجام کارهای تازه‌تری در این حوزه باشد.
اما در ادامه، ایده‌های جالب‌تری را با شما در میان خواهیم گذاشت. استخراج انرژی از فاضلاب و تبدیل آن به گرما، بیوگاز و حتی برق به قدری جالب است که احتمالا دوست دارید هرچه سریع‌تر پروسه انجام آن کار را شرح دهیم.
اولین بار یک گروه علمی با تخصص میکروب شناسی در دانشگاه خنت بلژیک این ایده جسورانه را در دستور کار قرار داد. البته در انجام این پروژه علمی، تیمی از محققان دانشگاه دی سی واتر در واشنگتن آمریکا نیز به آن‌ها کمک می‌کرد. طبق یافته‌های این دانشمندان در آب‌ها و به عبارت دقیق‌تر، در فاصلاب‌ها مواد ارگانیک زیادی وجود دارد. این گونه مواد به خصوص در آب‌هایی نظیر پساب حمام و توالت و حتی آشپزخانه به وفور قابل یافت است.
هدف آن‌ها خیلی زود برایشان مشخص گشت: جدا کردن مواد ارگانیک معلق از فاضلاب‌ها و پساب‌ها و تبدیل آن‌ها به انرژی‌های مصرفی. در این صورت فاصلاب‌ها به راحتی قابل بازیافت خواهند بود و مواد ارگانیکی که از آن‌ها به دست می‌آید را می‌توان به بیو انرژی تبدیل کرد.
با تکمیل این تحقیقات، یکی از اولین طرح‌های معماری براساس یافته‌های آن‌ها در ناحیه کلمبیا شکل گرفت. روشی موسوم به انرژی-خنثی طراحی شده بود که فاضلاب را تصفیه می‌نمود و در نتیجه هزینه زندگی مردم را کاهش می‌داد.
تفاوت‌های ساختمان‌های خودکفا با ساختمان‌های معمولی
- در ساختمان‌های معمولی برای به دست آوردن گرما و داشتن آب گرم، چشمه‌های آب گرم الکتریکی در تاسیسات آن‌ها طراحی می‌شود اما؛ در یک ساختمان سبز یا خودکفا صرفا با بهره بردن از پنل‌های مخصوص می‌توان انرژی خورشید را جذب نموده و از آن برای گرم کردن محیط یا گرم کردن آب مصرفی استفاده کرد.
- در ساختمان‌های سبز یا خودکفا مصرف آب حدودا 40 تا 80 درصد کم‌تر از دیگران است. در بناهایی که خودکفا عمل می‌کنند، با قرار دادن لوله‌های فوق فشار کم، نصب لوله‌های دو طرفه و جمع آوری آب باران، آب مصرفی ساکنین در محل جمع‌آوری و سپس توزیع می‌گردد. همچنین با سیستم‌های ویژه‌ای که در آنجا قرار دارند، از هدر رفت آب کاملا جلوگیری می‌شود.
- برخلاف نوع معمولی، در ساختمان‌های خودکفا استراتژی مدیریت هدر رفت در محل اجرا می‌شود و نتیجتا، اتلاف منابع بسیار کاهش می‌یابد. در آن‌ها، استراتژی تبدیل ضایعات به انرژی و همچنین انرژی به منابع کود یا کمپوست کمک می‌کند تا دفن ضایعات در اطراف شهر کم‌تر شود و مدیریت ضایعات شهری آسان‌تر گردد.
- هنگام ساخت بناهای سبز، آلودگی‌های متداول کم‌تر است و حتی از آلودگی‌های صوتی که همیشه در پروژه‌های ساخت و ساز شاهد آن‌ها هستیم نیز خبری نیست.
- در بناهای خودکفا ایمنی بیشتری وجود دارد، سلامت بهداشتی ساکنین تضمین است و محیط زیست و بناهای اطراف نیز در آسایش و ایمنی به سر می‌برند.
مپسا براساس ارزش و اهمیتی که برای معماری سبز و ساختمان‌های خودکفا قائل است این مقاله را برای شما عزیزان منتشر کرده و امیدوار است که مطالعه آن برای‌تان مفید واقع شود. از شما دعوت می‌کنیم که با ارسال این مطلب برای دوستان و اطرفیان خود کمک کنید تا دیگران نیز با این مفاهیم و ایده‌های اجرا شده آشنا شوند. مطممئنا با گسترده‌تر شدن ساخت چنین بناهایی، محیط زیست بهتر و زندگی سالم‌تری در اختیار خواهیم داشت.
منتظر نظر شما در مورد این نوشته هستیم.
منابع:
 |
مپسا | نرم‌افزار آنلاین حسابداری پروژه ساخت و ساز |
|---|