اگر در مورد الگوهای نوین در مدیریت پروژه‌های ساختمانی تحقیق کرده باشید، باید اصطلاحات اسکرام، چابکی، پرینس ۲ و غیره را شنیده باشید. متاسفانه به دلیل جدید بودن علم مدیریت پروژه، هنوز منابع زیادی به فارسی در این مورد وجود ندارد. در ادامه به بررسی این الگوهای نوین در مدیریت پروژه‌های ساختمانی می‌پردازیم.
ممکن است با روش‌ها و الگوهای مدیریت پروژه آشنا باشید یا هنوز در تلاش باشید تا به دنیای پیچیده اما مهیج مدیریت پروژه بپردازید و این اصطلاحات هنوز برای شما کمی عجیب به نظر برسد. هدف این مطلب این است که شما را به طور کامل با الگوهای نوین مدیریت پروژه آشنا کند.
چرا بهتر است با الگوهای نوین مدیریت پروژه آشنا شویم؟
ضرورت وجود مدیر پروژه در یک پروژه عمرانی بر کسی پوشیده نیست، اما چرا بهتر است که الگوهای نوین را بدانیم و استفاده کنیم؟
برای شما مثالی می‌آورم: در گذشته خانه‌ها با خشت، گل و چوب و پارچه ساخته می‌شد. مردم از زندگی در آن راضی بودند زیرا جوابگوی نیازهایشان بود. خانه‌های چندین طبقه نیز وجود نداشت چون زمین به قدر کافی در اختیار همه بود. اما فرض کنید در دنیای امروزی که نیاز به بلند مرتبه‌سازی داریم، بخواهیم یک برج ۲۰ طبقه را با خشت و گل بسازیم! می‌بینیم که ابزار‌ها و چیزهایی که در گذشته استفاده می‌شد امروزه کاربرد ندارند و نمی‌توانند نیازهایمان را به خوبی برطرف کنند. با گسترده‌تر و پیچیده‌تر شدن پروژه‌های عمرانی، لازم است که همواره الگو‌ها و متد‌های مورد استفاده را به روز کنیم تا بهره‌وری بهتری داشته باشیم.
در ابتدا یک روش سنتی برای مدیریت پروژه را بررسی می‌کنیم و در ادامه به روش‌های نوین می‌پردازیم.
روش سنتی مدیریت پروژه، روش آبشاری (Waterfall)
روش آبشاری، یک رویکرد سنتی برای مدیریت پروژه است که بیشتر در بخش‌های تولیدی یا پروژه‌های ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گرفت. بسیاری از کارشناسان معتقدند این اولین الگویی بوده است که در مدیریت پروژه‌ها مورد استفاده قرار گرفت.
در این روش مانند یک آبشار واقعی، روند کار به سمت تکمیل حرکت خواهد کرد. آب در صورتی جریان پیدا می‌کند که از آبشار به آن محل ریخته باشد به این معنا که هر مرحله یا فاز وقتی شروع می‌شود که مرحله قبلی به طور کامل اتمام یافته باشد.
پس در کل ویژگی اصلی یا تعریف متدولوژی آبشار این است که هر مرحله، قبل از شروع مرحله بعدی باید کامل شده باشد.
این روش در درجه اول شامل ۵ مرحله است:
- مهندسی ایده
- طراحی سیستم
- پیاده سازی
- تست و اعتبارسنجی
- تعمیر و نگهداری
از مهمترین ویژگی‌های الگوی آبشاری این است که به یک تیم این امکان را می‌دهد که تمام توجه خود را روی هر جنبه از پروژه متمرکز کنند تا از کیفیت بالا در هر مرحله اطمینان حاصل کنند. همچنین به جلوگیری از نادیده گرفتن جزئیات کوچک کمک می‌کند و می‌تواند بعداً در مرحله پیادهسازی از مشکلات جلوگیری کند.
الگوهای نوین مدیریت پروژه
روش مدیریت چابک (Agile)
چابکی روشی ارزش‌محور از مدیریت پروژه است که این امکان را می‌دهد تا پروژه‌ها در مراحل یا چرخه‌های کوچک پردازش شوند. این روش بسیار انعطاف‌پذیر است و پروژه‌هایی که دارای صفات پویا هستند می‌توانند از آن بهره‌مند شوند.
هدف این الگوی مدیریت پروژه این است که به طور مداوم با تغییرات ناگهانی ناشی از بازخورد مشتری، سازگار شویم. این بهترین روش مدیریت برای پروژه‌های ساختمانی کوچک است که از یک تیم بسیار منسجم تشکیل شده است یا در مورد پروژه‌هایی که از ابتدا می‌دانیم نیاز به تغییرات زیادی دارند.
روش اسکرام (Scrum)
همانطور که گفته شد روش سنتی آبشاری یک روند طولانی برای انجام پروژه را در نظر می‌گیرد؛ به طوری که مرحله برنامه‌ریزی به تنهایی می‌تواند چندین ماه طول بکشد تا به مرحله بعدی (طراحی) برسیم. این الگوی مدیریت پروژه در بازار فعلی منسوخ است.
در الگوی اسکرام، برنامه ریزی برای شروع پروژه کافی است؛ زیرا بر‌اساس چارچوب الگوی چابکی پایه‌گذاری شده است.
این روش، یک راه عالی برای جلوگیری از تاخیر در عرضه محصول است زیرا کل فرایند بر همکاری تیم متمرکز است. در این روش مدیر پروژه، جلساتی را با فاصله زمانی یک تا سه هفته برگزار می‌کند. نتیجه این جلسات برنامه‌ریزی و هماهنگی بیشتر است که به طور قابل توجهی در وقت و هزینه پروژه صرفه جویی می‌شود.
روش پرینس ۲ (PRINCE2)
PRINCE2 در واقع مخفف کلمات ” PRojects IN Controlled Environments ” به معنی «پروژه در محیط‌های کنترل‌شده» است. این الگوی مدیریت پروژه از انگلیس سرچشمه گرفته است و به خاطر ماهیت بسیار انعطاف‌پذیر آن، در انگلیس به عنوان بهترین روش برای مدیریت پروژه پذیرفته شده است. هنگامی که از این الگو استفاده می‌کنیم، خروجی‌ها به روشنی تعریف شده‌اند و برای هر پروژه توجیه تجاری وجود دارد.
این روش مدیریت پروژه با نتایج به موقع و هزینه برنامه‌ریزی شده شناخته می‌شود. نقش‌ها در این الگوی مدیریت، قبل از شروع پروژه و از پیش تعیین شده‌اند و هر عضو به خوبی از مسئولیت‌های خود در قبال اجرای موفقیت‌آمیز پروژه آگاه است.
روش پرت (PERT)
PERT مخفف کلمات ” Project Evaluation Review Technique ” به معنی «روش ارزیابی و بازنگری پروژه» است.
این روش مدیریت پروژه‌های ساختمانی، مورد علاقه اکثر شرکت‌هاست زیرا زمان لازم برای انجام یک پروژه را به سه صورت خوش‌بینانه، واقع‌بینانه و بدبینانه به دست می‌آورد. در پروژه‌های عمرانی زمان عامل مهمی در مدیریت پروژه است زیرا بودجه پروژه را نیز تعیین می‌کند.
در این روش یک مسیر بحرانی برای برآورد مدت زمان انجام پروژه تولید می‌شود.
روش چارچوب پروژه سازگار (Adaptive Project Framework)
رابرت کی ویسوکی یکی از متخصصان روش چارچوب مدیریت پروژه سازگار است و در کتاب خود، درباره مسائلی که رویکرد خطی سنتی ممکن است برای آن‌ها مناسب نباشد صحبت می‌کند.
وی در ادامه به «شناسایی دشواری در تعیین نیازهای کامل در ابتدای پروژه» به عنوان دلیل اصلی عدم موفقیت پروژه‌های امروزی در برآورده کردن الزامات رویکرد مدیریت پروژه سنتی می‌پردازد. به این معنی که، در ابتدای پروژه به دلیل اینکه اطلاعات و داده‌های کمی در مورد آن داریم، به طور کاملا دقیق نمی‌دانیم نیازهای پروژه چه چیزهایی هستند. بنابراین مدیریت پروژه سنتی که در آن باید در ابتدای کار برنامه‌ریزی کاملی برای کل پروژه ارائه دهیم؛ به دلیل اینکه نیازهای پروژه را به طور دقیق نمی‌دانیم، روش مناسبی نخواهند بود.
راه‌حل این معضل در روش چارچوب پروژه سازگار نهفته است. فرایندی که به دلیل نیاز به سازگاری با مراحل، به طور مداوم در حال تغییر برنامه‌های یک پروژه است و آن‌ها را همزمان با پیشرفت پروژه به روز می‌کند.
روش کانبان (Kanban)
کانبان یکی از روش‌های مدیریت پروژه است که سعی دارد با تمرکز بر اولویت‌های پروژه، هرج و مرج‌های درون آن را حذف کند.
هدف دیگر این روش، آن است که راه‌‌‌حلی برای مشکلات مرتبط با گردش کار و فرآیندهای سازمانی لازم براش شروع یک کار دیگر پس از پایان کار قبلی را پیدا کند.
روش کانبان دارای ۴ اصل اساسی است:
۱- استفاده از آن برای شرایط حال حاضر کاملاً عملی و ممکن است. یعنی برای پیادهسازی این روش نیازی به تغییر ساختاری در فرآیندهای پروژه نیست.
۲- در این روش تغییرات تدریجی و کوچک هستند؛ بنابراین اعضای پروژه در برابر این تغییرات کوچک مقاومت زیادی از خود نشان نخواهند داد.
۳- این روش بر روی به رسمیت شناختن نقش افراد و فرآیندها تاکید می‌کند و این کار را یک ارزش می‌داند.
۴- روش کانبان، تمام اعضای تیم را صرف‌نظر از اینکه چه نقش و مسئولیتی در انجام کارها دارند به یک رهبر خوب تبدیل می‌کند.
به طور کلی این روش عملکرد تیم پروژه را بهبود می‌بخشد.
انتخاب روش مناسب برای مدیریت پروژه ساختمانی خود
روش‌های مدیریت پروژه که در بالا بیان شد، همه روش‌های موجود را در بر‌نمی‌گیرند.
شناسایی یک الگوی مناسب برای مدیریت پروژه ساختمانی، می‌تواند تاثیر بسیار زیادی بر نتایج پروژه بگذارد و ممکن است باعث موفقیت یا عدم موفقیت یک پروژه بشود. بنابراین در اینجا چند راهنمایی برای انتخاب الگوی مناسب آورده‌ایم:
- از اعضای تیم پرس و جو کنید که در گذشته با چه سیستم هایی کار کرده‌اند، این کار می‌تواند انتخاب‌های شما را به چند گزینه کاهش دهد.
- به طور روشن و واضح، نیازها یا انتظارات مشتری خود را تعریف کنید و این نکته را در نظر داشته باشید که نیازها، انتظارات و الزامات پروژه می‌توانند ثابت یا پویا باشند.
- اهداف سازمانی را ترسیم کنید و هزینه‌های پروژه را نیز در نظر داشته باشید.
- ساختار کار را در نظر بگیرید زیرا ممکن است برخی از کارها به حالت برون‌سپاری باشد.
- می‌توانید از هر روش چند المان را استفاده کنید و ملزم به استفاده از از یک روش برای تمامی ابعاد پروژه نیستید.
منابع
 |
مپسا | نرم‌افزار آنلاین حسابداری پروژه ساخت و ساز |
|---|
