مصالح مختلفی برای ساختمان‌سازی به کار می‌روند و یکی از مهم‌ترین این مواد اولیه بتن نام دارد. بتن به خاطر استحکام بالایی که به ساختمان می‌دهد و ماندگاری زیادی که دارد، جزء عناصر اصلی برای ساختن بناها به شمار می‌آید. بتن ریزی در بخش‌های مختلفی از ساختمان صورت می‌گیرد. در واقع بتن حجمی سفت و سخت همانند سنگ تولید می‌کند و شکل و اندازه‌اش به قالبی که انتخاب می‌کنیم بستگی دارد. در این مقاله قصد داریم به مراحل مختلفی که جهت بتن ریزی پشت سر می‌گذاریم اشاره نماییم و مهم‌ترین قسمت‌هایی را که باید با این ماده پر کنیم معرفی خواهیم کرد.
برای آشنایی با موضوعات یاد شده، شما را به مطالعه ادامه مقاله دعوت می‌کنیم.
بتن چیست و چگونه ساخته می‌شود؟
بتن به ملاتی گفته می‌شود که از ماسه، سیمان و آب تشکیل شده باشد. اگر با ملات‌های مختلف ساختمان‌سازی آشنا باشید خواهید پرسید که تفاوت بتن با ملات‌های سیمانی که کاربردهای خاص خود را دارند چیست؟
همانطور که گفتیم برای تولید این ماده از ۳ عنصر کمک می‌گیریم. حال بنابر میزان استفاده ما از هر یک از آن سه عنصر، می‌توان ملات‌های خاصی را ساخت. برای ساخت بتن از سیمان بیشتری نسبت به ماسه استفاده می‌شود تا استحکام و سختی بسیار بیشتری به ملات بدهد.
بتن را به سه شیوه مختلف می‌توان تولید کرد که هر یک از این شیوه‌ها در پروژه مناسب خود استفاده می‌شود. اگر برای پوشش دادن قسمت‌های کوچکی به بتن نیاز داشته باشید، می‌توان آن را به صورت دستی ساخت. اما اگر برای پروژه‌های ساختمانی نیاز به این ماده دارید، میکسرهای کوچک و تراک میکسرها دو شیوه مدرن‌تر به شمار می‌آیند.
بتن ریزی چگونه صورت می‌گیرد؟
فرایند بتن ریزی سقف، فونداسیون، ستون و کف مراحل مختلفی را در بر می‌گیرد. در این قسمت، به نکات و مراحل انجام این کارها اشاره می‌نماییم.
قبل از اقدام برای بتن ریزی، لازم است که کیفیت محصول مورد بررسی قرار گیرد. همانطور که در بخش‌های قبلی گفتیم، درصد اجزای تشکیل‌دهنده بتن باید با درصد و تناسب مشخصی داخل ملات ریخته شوند و اگر مقداری کم یا زیاد شوند، ممکن است که میزان چسبندگی یا استحکام آن کمتر یا زیادتر شود.
عموما از کل ملات، یک چهارم را آب و سه چهارم دیگر را ماسه و سیمان تشکیل می‌دهند. اما در سالیان اخیر بسیاری از پروژه‌ها را با استفاده از بتن آماده می‌سازند. این بتن‌ها در کارگاه‌ها و کارخانه‌ها ساخته می‌شوند و به صورت آماده برای ریختن در بخش‌های مختلف ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرند. به هر صورت، لازم است که قبل از اقدام به کار این بتن را بررسی نموده و تمام اجزای تشکیل‌دهنده آن را تجزیه و تحلیل نمایند. برای مثال، اندازه دانه‌های ماسه تاثیر زیادی بر کیفیت ملات خواهد داشت و همین مساله برای ناظرین پروژه مهم قلمداد می‌شود.
پس از اطمینان از خلوص و تناسب اجزای تشکیل دهنده ملات، به سراغ مرحله بعدی می‌رویم. مرحله بعدی، مربوط به قالب‌بندی بتن می‌شود. برای این کار، قالب‌های از پیش ساخته‌ای وجود دارند که در سایزها و شکل‌های مختلفی می‌توان آن‌ها را تهیه کرد. انتخاب بهترین قالب به این بستگی دارد که برای چه قسمتی قصد بتن ریزی دارید و در آنجا چه اندازه‌ای برای قطعات بتنی نیاز است.
یکی از مهم‌ترین موارد استفاده از بتن، تبدیل آن به بتن مسلح می‌باشد. بتن مسلح به ملاتی گفته می‌شود که با آرماتورهایی که نصب شده‌اند مخلوط شده و ضمن اینکه شکل و قوام پیدا می‌کند، استحکام بسیار بیشتری هم به دست می‌آورد. اگر بتن را به تنهایی داخل قسمتی بریزید، آسیب‌پذیر خواهد شد اما وقتی آن را مسلح کنید، به یکی از محکم‌ترین بخش‌های ساختمان تبدیل می‌شود.
پس لازم است قبل از بتن ریزی، مراحل قالب‌بندی و آرماتوربندی را با دقت انجام دهید و به این نکته توجه داشته باشید که پس از این مرحله دیگر نمی‌توان تغییری در مراحل قبلی ایجاد نمود. همچنین بعضی از بتن‌ها را برای اینکه تبدیل به عایق‌های حرارتی شوند با یونولیت پر می‌کنند. این مساله به خواسته کارفرما مربوط می‌شود اما در حال حاضر در بیشتر پروژه‌ها داخل بلوک را با یونولیت پر می‌کنند.
حال که تمام این مقدمات انجام شد و همه چیز برای بتن ریزی آماده گشت، مرحله اصلی اجرا می‌شود. بتن باید به خوبی در مکان مورد نظر پخش شود و شیوه‌های مختلفی نیز برای این کار در نظر گرفته شده‌اند. استفاده از دستگاه مونوریل، سیستم آسانسوری و .. برای این کار طراحی شده‌اند. یکی از اقداماتی که پس از بتن ریزی حتما باید انجام گردد، ویبره کردن آن است. ویبره کردن به کاری گفته می‌شود که با استفاده از لرزاندن بتن کمک می‌کنند تا به خوبی در تمام قسمت‌ها پخش شود و جایی خالی نماند. ویبره کردن همچنین از خالی ماندن داخل بلوک‌ها و پر شدن آن‌ها توسط هوا نیز جلوگیری می‌کند. وجود هوا در آن‌ها به میزان زیادی از استحکام بتن می‌کاهد و امکان ترک برداشتن آن‌ها را افزایش می‌دهد.
اصول بتن ریزی
تا اینجا تعاریف مورد نیاز را برای بتن ریزی شرح دادیم و تمام مراحل کار را به صورت خلاصه معرفی نمودیم. اما در اینجا به قسمت مهم مقاله می‌رسیم که مربوط به اصول بتن ریزی می‌شود.
بتن ریزی اساسا کاری بسیار سخت و پیچیده به شمار می‌آید. انجام آن کاملا تخصصی بوده و حتما باید از متخصصین قابل اعتماد برای این کار بهره ببرید. ضمن اینکه داشتن اطلاعات مناسب در این زمینه، کمک می‌کند تا بهتر بتوانید پروژه را مدیریت نمایید. از آنجایی که بتن ریزی عمر و استحکام پروژه را تضمین می‌نماید، اگر به درستی انجام شود سرمایه شما را حفظ خواهد کرد و اگر با بی‌دقتی صورت گیرد عملا سرمایه شما در خطر فرسودگی قرار خواهد گرفت.
اما نکات مهم برای بتن ریزی:
- حتما محل بتن ریزی و میلگردها را با آب سرد آب پاشی کنید.
- دقت داشته باشید که بتن ریزی نباید زیر تابش مستقیم نور خورشید انجام شود. در ساعات میانه روز این کار را انجام ندهید و بهتر است دما را در حدود کمتر از ۳۲ درجه سانتی گراد کنترل نمایید.
- بهترین دما برای بتن ریزی بین ۱۶ تا ۳۲ درجه سانتی گراد است.
- حتما می‌دانید که ملات سیمان پس از کار گذاشته شدن، باید مدتی خیس و مرطوب نگاه داشته شود. بتن هم این ویژگی را دارد و خصوصا در بخش فونداسیون ساختمان توصیه می‌شود که تا ۳ روز عملیات آب‌پاشی بتن را انجام دهید. حتی لازم است که رطوبت بتن را تا ۷ روز حفظ کنید و از خشک شدن و ترک برداشتن سطح آن اجتناب کنید.
- بتنی که برای سقف مورد استفاده قرار می‌گیرد هم بهتر است دقیقا مثل بتن فونداسیون باشد. آب پاشی مستقیم تا ۳ روز و حفظ رطوبت سطح تا ۷ روز فرمولی است که برای این کار توصیه می‌شود.
- برای مرطوب نگاه داشتن سطح آن، می‌توانید از چیزهایی نظیر: گونی، حصیر، خاک اره و … بهره ببرید.
- به استاندارد و تازه بودن بتن‌ها دقت داشته باشید. استفاده از بتن‌های باقی مانده از پروژه‌های قبلی اشتباهی غیر قابل جبران می‌باشد.
- زمانی که تازه بتن ریزی را انجام داده‌اید، آن را از بارش باران تند جدا نگاه دارید. بارش باران تند و اصابت آن به سطح کار گذاشته شده به آن صدمه می‌زند و با شستن سیمان‌ها باعث کاهش استحکام ساختمان می‌گردد.
- برای خالی کردن بتن بر روی قسمت‌های مورد نظر دقت ویژه‌ای به خرج دهید. اگر این کار به شیوه اشتباه انجام شود، موجب خواهد شد تا دانه‌های ملات از آن جدا شوند.
- یکی از اشتباهات مرسوم حین بتن ریزی، ریختن آن از فاصله زیاد بر روی سطوح است. این ارتفاع نباید بیش از ۱ متر باشد و برای رفع این مشکل، از قیف‌های مخصوصی استفاده می‌شود.
- ویبره کردن اگر چه اهمیت زیادی در فرایند ذکر شده دارد، اما نباید بیش از حد لازم انجام شود. در صورتی که ویبره کردن بتن بیش از حد لازم صورت گیرد باعث خواهد شد تا دانه‌های کوچک به سطح بیایند و دانه‌های بزرگ‌تر به ته بروند.
- توصیه می‌شود که مرحله ویبره کردن بتن را در حدود ۱ دقیقه انجام دهید و در همان یک دقیقه کل بتن را در تمام قسمت‌ها پخش کنید. برای این کار از دستگاه مناسب و شلنگی با اندازه مناسب بهره ببرید.
- از دیگر اشتباهاتی که باید از آن‌ها دوری کرد، اجتناب از وقفه افتادن در عملیات بتن ریزی است. با توجه به اینکه هرچه زمان بیشتری بگذرد، بتن سفت‌تر می‌شود؛ اگر ملات تازه‌ای بر روی آن قرار گیرد دارای کیفیت نامناسبی می‌شود.
- یکی از شیوه‌های مفید برای خنک نگاه داشتن و مرطوب کردن سطح بتن، استفاده از قطعات یخ است. دانه‌های یخ را خرد کرده و به میزان مورد نیاز بر روی سطح بریزید و دقت کنید که اگر بیش از اندازه این کار را انجام دهید، موجب افزایش آب ملات و سست شدنش می‌گردد.
با توجه به دستورالعمل و اصولی که برای بتن ریزی ارائه کردیم، امیدواریم که بتوانید این کار را در پروژه ساختمانی‌تان به خوبی مدیریت نموده و بهترین انتخاب‌ها را حین کار داشته باشید.
لطفا از تجربیاتی که در انجام بتن ریزی داشته‌اید و از تصمیمات درست و اشتباهی که احتمالا در این فرایند گرفته‌اید برای ما و مخاطبان مپسا بگویید.
 |
مپسا | نرم‌افزار آنلاین حسابداری پروژه ساخت و ساز |
|---|