در دنیای معماری، سبک‌ها و مکتب‌های فراوانی به وجود آمده‌اند که معماری پارامتریک هم یکی از آن‌هاست. این تعدد در نام‌ها و فرم‌ها موجب شده تا تشخیص آثار متعلق به هر کدام از مکاتب، برای افراد غیرمتخصص سخت باشد.
اتفاقا معماری پارامتریک و ساخت نماهای پارامتریک یکی از سخت‌ترین این عناوین است. حتی بسیاری از دست‌اندرکاران صنعت ساخت و ساز ساختمان هم معنای آن را نمی‌دانند. خصوصا اینکه اسم عجیب و غریبی هم دارد و بعد از شنیدنش تصویر خاصی از آن در ذهن شکل نمی‌گیرد.
اگر دوست دارید که معنا و ویژگی‌های این سبک را به خوبی بدانید و بتوانید که آثار متعلق به آن متد را از دیگر آثار تشخیص دهید، از شما دعوت می‌کنیم تا این مقاله را با دقت مطالعه بفرمایید.
معماری پارامتریک چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
معماری کلاسیک و سنتی همواره بر نظم چینش متریال و شکوهمند بودن بنا تاکید داشته است. وقتی به دوران شروع معماری مدرن می‌رسیم، متوجه تاکیدش بر ساده‌گرایی و کمینه‌گرایی می‌شویم.
بعد از دوران مدرن، دوران معماری پست‌مدرن فرا رسید. یکی از مکاتبی که در دوره سوم به وجود آمد و موضوع بحث ما نیز می‌باشد، مکتب معماری پارامتریک نام دارد.
در این معماری، قرار نیست که بین بخش‌ها و نقاط مختلف بنا بتوان مرز مشخصی پیدا کرد. برای توصیف چنین بناهایی گفته می‌شود که در آن‌ها، فرم آزاد است و به صورت پیوسته در حال تغییر است. برعکس ساختمان‌هایی که با نگاه کردن‌شان متوجه نوعی ایستایی و فرم‌های استاتیک می‌شویم در این ساختمان‌ها، داینامیک بودن و تحرک داشتن یکی از حس‌هایی است که به ما القا می‌گردد.
بین خطوط و اشکال هندسی نمی‌توان مرز مشخصی پیدا کرد. به طور کلی، در این متد اشکال و خطوط هندسی حضور پررنگی دارند و این هندسی بودن فرم‌ها کمک کرده تا بتوان پیچیده‌ترین و سخت‌ترین بناها را با همین شیوه کار کرد.
موفق‌ترین نمونه‌های نمای پارامتریک آن‌هایی هستند که بسیار پیچیده و تو در تو کار شده‌اند. چنین مشخصاتی، موجب شده تا کاربرد کامپیوتر و نرم‌افزارهای تخصصی در این کار افزایش یابد. همینطور برای ساخت برج‌ها و آسمان خراش‌ها نیز در بسیاری از مواقع از این متد بهره می‌برند.
مرکز فرهنگی حیدر علی اف در باکو، استادیوم آشیانه پرنده در پکن، هتل شهر رویاها در ماکائو، از جمله نمونه‌های مشهور این معماری هستند که در انتهای مطلب آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.
نمای پارامتریک چه ویژگی‌هایی دارد؟
همان‌طور که گفته شد، پیچیده بودن یکی از ویژگی‌های بصری این نوع نما به شمار می‌آید.
با توجه به نوع صنعتی‌سازی که در فرایند ساخت این نماها شکل می‌گیرد، عموما مصالح پرت به وجود نمی‌آیند. خصوصا اینکه این نماها با مصالح و متریال گران‌قیمتی هم ساخته می‌شوند و نداشتن متریال پرت کمک بزرگی به اقتصادی بودن قیمت است.
نرم‌افزار «گراس هاپرز» در طراحی این نوع نما کارآمد می‌باشد. البته، یکی از آسیب‌هایی که بعضی از معماران دچار می‌شوند تکیه بیش از انداره به چنین نرم‌افزارهایی است. بسیاری از معماران موفق این حوزه، خیلی به تکنولوژی و کامپیوتر متکی نیستند و با استفاده از قدرت خلاقه و تصویرسازی‌های ذهنی خودشان کار طراحی نما را انجام می‌دهند.
الگویابی هندسی عملی است که برای طراحی نمای پارامتریک باید با دقت فراوان انجام داد. همچنین، مدل‌سازی نیز در بسیاری اوقات برای رسیدن به یک نمای مناسب حیاتی است. ساخت این مدل‌ها این اجازه را می‌دهد تا برای ساخت نماهای پارامتریک گران‌قیمت که از اشکال هندسی سخت به وجود آمده‌اند، از قبل تمام موارد را پیش‌بینی کرد. بدون انجام این مدل‌سازی‌ها احتمال شکست پروژه بسیار بالاست.
نماهای پارامتریک چگونه ساخته می‌شوند؟
طراحی و ساخت این گونه نماها، مراحل خاص خود را دارند. در این بخش، به صورت خلاصه نگاهی به این مراحل متناسب می‌اندازیم تا یک دید کلی برای فرایند تولید آن‌ها داشته باشید.
۱- مدل‌سازی
ساختار پیچیده و روش‌های نصب غیرمتعارف، دو مانع بزرگ برای اجرای پروژه هستند. بنابراین به خاطر اینکه طراحی با دقت فراوانی انجام شود، جزئیات به صورت سه بعدی یا 3D مدل‌سازی می‌شوند.
داشتن مدل‌های سه بعدی، علاوه بر راحت کردن خیال شما از بابت شکل گرفتن درست ساختار و امکان‌پذیر بودن روش‌های نصب، موجب می‌شوند که بتوانید همه عوامل و کارکنان پروژه را از بابت کارهایی که قرار است انجام شوند، آگاه سازید.
۲- تخمین اطلاعات و تشخیص مختصات
لوکیشن و محلی که بنا در آنجا ساخته می‌شود، باید کاملا و از تمام جنبه‌ها مورد بررسی قرار گیرد. بدین ترتیب، با استفاده از لیزر تمام مختصات آن لوکیشن را تخمین زده و بررسی می‌کنند.
بعد از انجام این کار، معماران اطلاعات به دست آمده را پردازش می‌کنند و با اطلاعاتی که قبلا بر روی کاغذ تخمین زده بودند مقایسه می‌کنند. اصلاح اعداد و توسعه مدل‌سازی‌ها با استفاده از این اطلاعات واقعی صورت می‌گیرند.
۳- استفاده از ابزارهای سنتی
یک معمار برای اینکه بتواند نمای پارامتریک منحصر به فردی را طراحی و خلق کند، باید قبل از نرم‌افزار و کامپیوتر، با ذهن خود کارها را آغاز کند. بعضی از نماهای مشهور، در ابتدا ایده‌های اولیه‌شان با یک مداد بر روی صفحه‌ای خالی طراحی شده است.
اتفاقا این مساله برای ما ایرانی‌ها بسیار ملموس‌تر می‌باشد. جالب اینجاست که ساخت نماهای پارامتریک در ایران، سده‌ها پیش توسط معماران ایرانی انجام شده است. آن‌ها نماهایی را با استفاده از آجرچینی خلق کرده‌اند و مصالح کارشان خاک رس و آهک بوده‌اند. این معماران ایرانی بدون دسترسی داشتن به تکنولوژی، حتی میزان زوایای قرارگیری آجرها را نسبت به همدیگر محاسبه می‌نمودند.
پس نسل جدید معماران ایرانی هم باید بتوانند از پس چنین کاری بربیایند.
۴- انتخاب متریال مناسب
نماهای پارامتریک با استفاده از مدرن‌ترین و گران‌ترین مصالح و متریال ساخته می‌شوند. یکی از کارهایی که شما باید انجام دهید، بررسی کردن جدیدترین مصالح بازار است. بعد از شناسایی آن‌ها، لازم است که بررسی کنید و متوجه شوید که کدام یک از آن‌ها برای کار شما مناسب‌تر هستند.
موادی مانند GFRC یا GRC برای مثال این روزها جزء جدیدترین‌ها محسوب می‌شوند. انعطاف پذیری آن‌ها این امکان را به شما خواهد داد که هر قطعه‌ای را با هر شکل و فرمی که مدنظرتان است بسازید.
نظر پاتریک شوماخر در مورد نمای پارامتریک
یکی از نکاتی که به ما کمک می‌کند بیشتر با این مکتب آشنا شویم، خواندن نظریات پاتریک شوماخر است. این معمار، که یکی از همکاران زاها حدید معمار بزرگ بوده، نقش بارزی بر توسعه معماری پارامتریک داشته است.
شوماخر اعتقاد دارد که نیازهای جامعه معاصر نسبت به دوره‌های قبلی تفاوت‌های زیادی داشته و معماری باید در حد توان خودش به این نیازها پاسخ دهد. معماری این نیازها را از طریق تکنیک‌ها و متدهای طراحی نمای پارامتریک پاسخ می‌گوید.
پاتریک شوماخر می‌گوید که ما فقط با یک تکنیک جدید مواجه نیستیم بلکه این نوع معماری یک سبک جدید است، با تمام ویژگی‌ها و ظرفیت‌هایی که یک مکتب معماری با خودش دارد. او می‌گوید: این سبک باعث شده تا نیازها، خواسته‌ها، تمایلات و ارزش‌های جمعی انسان معاصر تغییر کند. البته این تغییراتی که پدید آمده‌اند را باید در دراز‌مدت بررسی کرد.
بررسی نمونه‌های موفق نمای پارامتریک
تا اینجا با مسائل تئوریک در این حوزه آشنا شدیم. سعی کردیم که هم نکاتی را که به عنوان فلسفه پیدایش این سبک شناخته می‌شوند بررسی کنیم و هم ویژگی‌ها، مشخصات و نکات عملی این نوع معماری را معرفی نماییم.
حال برای بخش پایانی بهتر است که چند نمونه موفق و مشهور که در این سبک از معماری ساخته شده‌اند را مثال بزنیم.
مرکز فرهنگی حیدر علی اف
این مرکز فرهنگی در شهر باکو، پایتخت آذربایجان، توسط زاها حدید ساخته شده است. نمای پارامتریک این بنا، مهم‌ترین ویژگی‌های ذکر شده را در خودش دارد. دیده شدن حرکت و پویایی در فرم، استفاده از متریال مدرن و جدید، پیچیدگی و کاربرد خطوط و اشکال هندسی و … باعث شده‌اند تا با ساختمانی حیرت‌انگیز مواجه شویم.
استادیوم آشیانه پرنده
این استادیوم که در پکن، پایتخت کشور چین، ساخته شده در دوران برگزاری المپیک سال ۲۰۰۸ در چین حسابی معروف شد.
جنس متریال این استادیوم فولاد می‌باشد که این جنس امکان ساخت پیچیده‌ترین و سخت‌ترین سازه‌ها را ایجاد کرده است. اگر به عکس‌های این بنا نگاه کنید متوجه پیچیدگی و عظمت طراحی استادیوم آشیانه پرنده خواهید شد. استفاده از نمای پارامتریک در یک مکان ورزشی، انتخابی هوشمندانه و قابل تحسین است چرا که حسی از پویایی و عدم توجه به ایستا بودن را در ورزشکاران و تماشاچیان ایجاد می‌کند.
هتل شهر رویاها
شهر ماکائو در چین، هرساله میزبان بسیاری از توریست‌هایی می‌شود که قبل از هر چیز به خاطر دیدن این هتل از نزدیک به این شهر سفر می‌کنند.
هتل شهر رویاها در سال ۲۰۱۴ به دست زاها حدید طراحی و ساخته شد و حقیقتا از زیبایی مثال زدنی و بکری برخوردار می‌باشد.
نمای پارامتریک این هتل مجموعه‌ای از قطعات کوچک‌تر است که به زیبایی در هم تنیده شده‌اند و نوع در کنار هم قرار گرفتن‌شان باعث لذت بردن بیننده می‌شود. بیش از هر چیزی، عنصر خلاقیت در ظاهر این هتل به چشم می‌خورد و با توجه به اینکه در ۴۰ طبقه ساخته شده، معماری پارامتریک کمک کرده تا در اوج استحکام و کیفیت ساخته شود. حتما به خاطر دارید در ابتدای مقاله گفته شد که این نوع معماری برای ساخت بناهای مرتفع و برج‌ها و آسمان‌خراش‌ها انتخابی عالی خواهد بود.
 |
مپسا | نرم‌افزار آنلاین حسابداری پروژه ساخت و ساز |
|---|